Hisse Başına Kazancın Hesaplanması
Hisse Başına Kazancın Hesaplanması
Hakan ERKUŞ
Sayfa Sayısı
:
183
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9756135468





İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR 7
TABLOLAR 9
GİRİŞ 11
BİRİNCİ KISIM
ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI
I- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI 17
A- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI OLUŞTURMA NEDENLE
Rİ 20
1- Uluslararası Yatırımlardaki Hızlı Gelişme 20
2- Çokuluslu Şirketlerin Büyümesi 20
3- Uluslararası Kredi Akımındaki Artış 21
4- Büyüyen Ekonomilerde Uiusal Standartları Oluşturma Çabaları 21
B- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARININ YARARLARI 21
İKİNCİ KISIM
DÜNYA′DA VE TÜRKİYE′DE MUHASEBE STANDARTLARI İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR
I- DÜNYADA VE TÜRKİYE′DE MUHASEBE STANDARTLARI İLE İLGİLİ YAPI
LAN ÇALIŞMALAR 25
A- DÜNYA′DA MUHASEBE STANDARTLARI KONUSUNDA ÇALIŞMA YA
PAN KURULUŞLAR 26
1- İASC ve IASB 26
2- Sermaye Piyasası Kurulları Uluslararası Örgütü (IOSCO) 29
3- ABD′de Standartlaşma Konusunda Çalışma Yapan Kuruluşlar 30
a- Amerikan Yeminli Muhasebe Uzmanları Enstitüsü (The
American Institue of Certilical Public Accountant, AICPA) 30
b- ABD Sermayesi Piyasası Komisyonu (US Securities and
Exchange Commission (SEC)) 30
c- Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (Financial Accounting
Standard Board-FASB) 30
B- ÜLKEMİZDE MUHASEBE STANDARTLARI KONUSUNDA ÇALIŞMA YA
PAN KURULUŞLAR 31
1- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 33
2- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 34
3- Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu (TMUDESK) 38
4- Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) 40
ÜÇÜNCÜ KISIM
HİSSE BAŞINA KAZANÇ
I- BİR PERFORMANS GÖSTERGESİ OLARAK HİSSE BAŞINA KAZANÇ 49
A- KAVRAMSAL OLARAK HİSSE BAŞINA KAZANÇ 49
B- HİSSE BAŞINA KAZANÇ ORANININ KULLANIM ALANI VE AMACI 51
C- HİSSE BAŞINA KAZANÇ ORANINA YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER VE ORA
NIN KISITLARI 51
D- HİSSE BAŞINA KAZANÇ ORANININ PAY VE PAYDASINDA DÜZELTME
YAPILMASININ GEREKLİLİĞİ 54
II- HİSSE BAŞINA KAZANÇLA İLGİLİ MUHASEBE STANDARTLARI 55
A- FAS 128 EARNINGS PER SHARE (US-GAAP) 55
B- İNGİLTERE′DE UYGULANAN STANDART (FRS 14) 55
C- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARDI (IAS 33) 56
DÖRDÜNCÜ KISIM
TMS 33 "HİSSE BAŞINA KAZANÇ"
I- TMS 33 "HİSSE BAŞINA KAZANÇ" 59
A- TMS 33′ÜN AMACI VE KAPSAMI 59
B- HİSSE BAŞINA KAZANÇLA İLGİLİ ÖNEMLİ KAVRAMLAR 60
1- Adi Hisse Senedi 60
2- Potansiyel Hisse Senedi 60
3- Sulandırma (Hisse senetlerinde artış olduğu takdirde hisse başına
kazancın/kârın azalışı veya hisse başına zararın artışı) 61
4- Ters Sulandırma (Hisse senetlerinde artış olsa bile hisse başına
kazancın/kârın artışı veya hisse başına zararın azalışı) 62
5- Koşullu Yeni Hisse Senedi Çıkarma Sözleşmesi 62
6- Koşula Bağlı Çıkarılabilir Hisse Senetleri 62
7- Opsiyonlar, Hisse Alım Hakkı Veren Finansal Araçlar Ve Eşdeğerle
ri 62
8- Satım Opsiyonu 62
9- Hisse Başına Sulandırılmamış Kazanç 63
10- Hisse Başına Sulandırılmış Kazanç 63
C- TMS 33′E GÖRE HİSSE BAŞINA KAZANCIN HESAPLANMASI 63
1- Adi (Temel) Hisse Başına Kazancın (Basic EPS) Hesaplanması 64
a- Adi Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Dönem Karını Be
lirleme Esasları 64
b- Adi Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Hisse Senedi Sa
yısını Belirleme Esasları 66
c- Adi (Temel) Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasına İlişkin Ör
nekler 68
ca- işletme Kaynaklarında Artış Meydana Getirerek Hisse Senedi
Sayısının Değişmesi 68
i- Bedelli Hisse Senedi ihracı ve ihraç Edilen Hisse Senetleri
nin Geri Alınması 69
ii- Bedelli Hisse Senedi ihracında Kısmi Ödeme Yapılmas 72
cb- Potansiyel Hisse Senetleri Hariç Kaynaklarda Artış Olmadan
Hisse Senedi Sayısını Değiştiren Durumlar. 76
i- Bedelsiz Hisse Senedi ihracı Durumunda Adi Hisse Senedi
Sayısı 77
ii- Rüçhan Haklı Hisse Senedi ihracı Durumunda Adi Hisse
Senedi Sayısı 79
2- Sulandırılmış Hisse Başına Kazancın Hesaplanması 85
a- Sulandırılmış Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Kazan
cı Belirleme Esasları 86
b- Sulandırılmış Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Hisse
Senedi Sayısının Belirlenmesi 87
c- Potansiyel Hisse Senetleri 89
ca- Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller (HPT) 89
;- Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller Hakkında Genel
Bilgiler 90
ii- Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında HDT′lerin Etkis 93
cb- Hisse Senedi Opsiyonlan ve Hisse Senedi Alma Hakkı Veren
Finansai Araçlar 96
i- Hisse Senedi Opsiyonlan Hakkında Genel Bilgiler 96
ii- Hisse Senedi Opsiyonlarının Hisse Başına Kazanca Etkisi 100
iii- Koşula Bağlı Çıkarılabilir Hisse Senetleri 105
3- Konsolide Hisse Başına Kazancın Hesaplanması 113
4- Potansiyel Hisse Senetlerinin Hesaplamaya Katılma Sırası 119
D- YENİDEN HESAPLAMA 123
E- RAPORLAMA VE AÇIKLANMASI GEREKEN HUSUSLAR 123
EKLER 127
EK 1: TMS 33 127
EK 2: SPK 25 NOLU TEBLİĞİN 16. KISMI 156
EK 3: IFRS 33′E GÖRE DÜZENLENMİŞ KONSOLİDE GELİR TABLOSU VE
DİPNOT ÖRNEĞİ 170
EK 4: SPK MEVCUT DÜZENLEMELERİNDE YER ALAN GELİR TABLOSU VE
DİPNOT FORMATI 171
KAYNAKLAR 179
KISALTMALAR 7
TABLOLAR 9
GİRİŞ 11
BİRİNCİ KISIM
ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI
I- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI 17
A- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI OLUŞTURMA NEDENLE
Rİ 20
1- Uluslararası Yatırımlardaki Hızlı Gelişme 20
2- Çokuluslu Şirketlerin Büyümesi 20
3- Uluslararası Kredi Akımındaki Artış 21
4- Büyüyen Ekonomilerde Uiusal Standartları Oluşturma Çabaları 21
B- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARININ YARARLARI 21
İKİNCİ KISIM
DÜNYA′DA VE TÜRKİYE′DE MUHASEBE STANDARTLARI İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR
I- DÜNYADA VE TÜRKİYE′DE MUHASEBE STANDARTLARI İLE İLGİLİ YAPI
LAN ÇALIŞMALAR 25
A- DÜNYA′DA MUHASEBE STANDARTLARI KONUSUNDA ÇALIŞMA YA
PAN KURULUŞLAR 26
1- İASC ve IASB 26
2- Sermaye Piyasası Kurulları Uluslararası Örgütü (IOSCO) 29
3- ABD′de Standartlaşma Konusunda Çalışma Yapan Kuruluşlar 30
a- Amerikan Yeminli Muhasebe Uzmanları Enstitüsü (The
American Institue of Certilical Public Accountant, AICPA) 30
b- ABD Sermayesi Piyasası Komisyonu (US Securities and
Exchange Commission (SEC)) 30
c- Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (Financial Accounting
Standard Board-FASB) 30
B- ÜLKEMİZDE MUHASEBE STANDARTLARI KONUSUNDA ÇALIŞMA YA
PAN KURULUŞLAR 31
1- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 33
2- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 34
3- Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu (TMUDESK) 38
4- Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) 40
ÜÇÜNCÜ KISIM
HİSSE BAŞINA KAZANÇ
I- BİR PERFORMANS GÖSTERGESİ OLARAK HİSSE BAŞINA KAZANÇ 49
A- KAVRAMSAL OLARAK HİSSE BAŞINA KAZANÇ 49
B- HİSSE BAŞINA KAZANÇ ORANININ KULLANIM ALANI VE AMACI 51
C- HİSSE BAŞINA KAZANÇ ORANINA YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER VE ORA
NIN KISITLARI 51
D- HİSSE BAŞINA KAZANÇ ORANININ PAY VE PAYDASINDA DÜZELTME
YAPILMASININ GEREKLİLİĞİ 54
II- HİSSE BAŞINA KAZANÇLA İLGİLİ MUHASEBE STANDARTLARI 55
A- FAS 128 EARNINGS PER SHARE (US-GAAP) 55
B- İNGİLTERE′DE UYGULANAN STANDART (FRS 14) 55
C- ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARDI (IAS 33) 56
DÖRDÜNCÜ KISIM
TMS 33 "HİSSE BAŞINA KAZANÇ"
I- TMS 33 "HİSSE BAŞINA KAZANÇ" 59
A- TMS 33′ÜN AMACI VE KAPSAMI 59
B- HİSSE BAŞINA KAZANÇLA İLGİLİ ÖNEMLİ KAVRAMLAR 60
1- Adi Hisse Senedi 60
2- Potansiyel Hisse Senedi 60
3- Sulandırma (Hisse senetlerinde artış olduğu takdirde hisse başına
kazancın/kârın azalışı veya hisse başına zararın artışı) 61
4- Ters Sulandırma (Hisse senetlerinde artış olsa bile hisse başına
kazancın/kârın artışı veya hisse başına zararın azalışı) 62
5- Koşullu Yeni Hisse Senedi Çıkarma Sözleşmesi 62
6- Koşula Bağlı Çıkarılabilir Hisse Senetleri 62
7- Opsiyonlar, Hisse Alım Hakkı Veren Finansal Araçlar Ve Eşdeğerle
ri 62
8- Satım Opsiyonu 62
9- Hisse Başına Sulandırılmamış Kazanç 63
10- Hisse Başına Sulandırılmış Kazanç 63
C- TMS 33′E GÖRE HİSSE BAŞINA KAZANCIN HESAPLANMASI 63
1- Adi (Temel) Hisse Başına Kazancın (Basic EPS) Hesaplanması 64
a- Adi Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Dönem Karını Be
lirleme Esasları 64
b- Adi Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Hisse Senedi Sa
yısını Belirleme Esasları 66
c- Adi (Temel) Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasına İlişkin Ör
nekler 68
ca- işletme Kaynaklarında Artış Meydana Getirerek Hisse Senedi
Sayısının Değişmesi 68
i- Bedelli Hisse Senedi ihracı ve ihraç Edilen Hisse Senetleri
nin Geri Alınması 69
ii- Bedelli Hisse Senedi ihracında Kısmi Ödeme Yapılmas 72
cb- Potansiyel Hisse Senetleri Hariç Kaynaklarda Artış Olmadan
Hisse Senedi Sayısını Değiştiren Durumlar. 76
i- Bedelsiz Hisse Senedi ihracı Durumunda Adi Hisse Senedi
Sayısı 77
ii- Rüçhan Haklı Hisse Senedi ihracı Durumunda Adi Hisse
Senedi Sayısı 79
2- Sulandırılmış Hisse Başına Kazancın Hesaplanması 85
a- Sulandırılmış Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Kazan
cı Belirleme Esasları 86
b- Sulandırılmış Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında Hisse
Senedi Sayısının Belirlenmesi 87
c- Potansiyel Hisse Senetleri 89
ca- Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller (HPT) 89
;- Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller Hakkında Genel
Bilgiler 90
ii- Hisse Başına Kazancın Hesaplanmasında HDT′lerin Etkis 93
cb- Hisse Senedi Opsiyonlan ve Hisse Senedi Alma Hakkı Veren
Finansai Araçlar 96
i- Hisse Senedi Opsiyonlan Hakkında Genel Bilgiler 96
ii- Hisse Senedi Opsiyonlarının Hisse Başına Kazanca Etkisi 100
iii- Koşula Bağlı Çıkarılabilir Hisse Senetleri 105
3- Konsolide Hisse Başına Kazancın Hesaplanması 113
4- Potansiyel Hisse Senetlerinin Hesaplamaya Katılma Sırası 119
D- YENİDEN HESAPLAMA 123
E- RAPORLAMA VE AÇIKLANMASI GEREKEN HUSUSLAR 123
EKLER 127
EK 1: TMS 33 127
EK 2: SPK 25 NOLU TEBLİĞİN 16. KISMI 156
EK 3: IFRS 33′E GÖRE DÜZENLENMİŞ KONSOLİDE GELİR TABLOSU VE
DİPNOT ÖRNEĞİ 170
EK 4: SPK MEVCUT DÜZENLEMELERİNDE YER ALAN GELİR TABLOSU VE
DİPNOT FORMATI 171
KAYNAKLAR 179