Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İcra ve İflâs Hukukunda Menkullerin Paraya Çevrilmesi
İcra ve İflâs Hukukunda Menkullerin Paraya Çevrilmesi
Mine ERTURGUT
Sayfa Sayısı
:
246
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2000
ISBN NO
:
9754641749
100,00
TL
öNSöZ
Borçlunun borcunu nzaen ödememesi üzerine alacaklı cebri icra organlarına başvurarak alacağına kavuşabilecektir. Bu durumda, borçlunun mallanna el konulması ve sonuçta bu mallann satışı suretiyle paraya çevrilmesi söz konusu olacaktır. Menkul mallann paraya çevrilmesi bakımından, konuyu dörde ayırarak incelemek mümkündür. İcra ve iflâs hukukunda asıl paraya çevirme şekli, açık artırma suretiyle satıştır (m.114-118). Açık artırma suretiyle satıştan başka, kanunda belirtilen hallerde pazarlıkla satış da mümkündür (m. 119). Ayrıca, borçlunun haczedilen üçüncü kişilerdeki alacaklanmn, ödeme yerine geçmek üzere alacaklılara devri de söz konusu olabilir (m. 120). Bir intifa hakkı, taksim edilmemiş miras veya bir şirket ya da iştirak halinde tasarruf olunan bir mal hissesi gibi maddi bakımdan menkul eşya veya alacak niteliğinde olmayan değerlerin haczedilmesi söz konusu olmuşsa, bunların paraya çevrilmesi konusunda ayn bir usul benimsenmiştir (m. 121). Biz de çalışmamızda, elimizden geldiğince menkullerin paraya çevrilmesi konusuna bir bütün olarak değinmeye çalıştık. Çalışmanın bu konudaki tartışmalarda yararlı olacağını umuyoruz.
Bu çalışma Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü\′n-de yüksek lisans tezi olarak hazırlanan ve 12.07.1999 tarihinde Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ, Doç. Dr. Oğuz AT ALAY ve Yrd. Doç. Dr. Meral SUNGURTEKIN OZKAN\′dan oluşan jüri önünde savunularak başarılı bulunan tezin üzerinde değişiklikler yapılmış halidir.
İlk olarak, bu konuda çalışmamı öneren ve çalışmam sırasında fikirleriyle büyük katkılarda bulunan, her zaman ilgisi ve hoşgörüsüyle desteğini esirgemeyen ve kürsümüz içinde bizlere rahat bir çalışma ortamı hazırlayarak yol gösteren değerli Hocam Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ\′e sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Akademik hayatımda kendisiyle çalışmam benim için büyük kazançtır.
Çalışmam sırasında yapıcı eleştirileriyle katkıda bulunan ve birlikte çalışmaktan mutluluk duyduğum ve her zaman desteklerini gördüğüm, değerli Hocam Doç. Dr. Oğuz ATALAY\′a ve değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Meral SUNGURTEKİN ÖZKAN\′a teşekkür ederim.
Sonsuz hoşgörüsü ve öğütleriyle her konuda bana yardımcı olan ve bugünlere gelmemde büyük desteğini gördüğüm değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Muhammet ÖZEKES\′e her şey için minnettarım. Gerek çalışmam sırasında ve gerekse sonradan çalışmamın bu hale gelmesi için katkısı ve gösterdiği sabır için teşekkür ediyorum.
Çalışmamın çeşitli aşamalannda desteğini ve yardımını esirgemeyen kürsü arkadaşım Arş. Gör. Bilgehan YEŞİLOVA\′ya da müteşekkirim.
Ayrıca her zaman gösterdiği anlayış ve desteğiyle yanımda olan anneme sonsuz teşekkürler.
Bu çalışmanın kitap haline gelmesinde katkılarını esirgemeyen değerli Hocalarım Doç. Dr. Oğuz ATALAY\′a, Doç. Dr. Yusuf KARA-KOÇ\′a, Av. Talih UYAR\′a ve kitabın basım ve yayınını gerçekleştiren başta Muharrem BAŞER olmak üzere Yetkin Basım Yayın ve Dağıtım A.Ş.\′nin tüm çalışanlarına ayrıca teşekkür ederim.
İzmir, 24 Mayıs 2000 Mine ERTURGUT
GİRİŞ
İcra hukuku, alacaklıyı alacağına kavuşturma görevini üstlenmiştir. Bu çerçevede takip talebi ile başlayan takip prosedürü, her takip işleminden sonra alacaklıyı alacağına daha da yaklaştırır. Borçluya gönderilen ödeme veya icra emrinin kesinleşmesinden ve borçlunun borcuna yetecek kadar malının haczinden sonra belki de takibin önemli safhalarından biri olan, bu malların paraya çevrilmesi aşamasına gelinir. Alacaklıya alacağı, borçlunun haczedilen mallarının aynen verilmesi suretiyle değil, para olarak ödenir. Bu nedenle haczedilen malların paraya çevrilmesi gerekir ki, alacaklının alacağı para olarak ödenebilsin.
Paraya çevirme, icra organınca borçluya karşı yapıldığı, borçlunun hukukî durumuna zarar verdiği ve alacaklının alacağına kavuşması amacına yöneldiği için icra takip işlemi sayılır1.
Genel olarak, borçlunun haczedilen menkul ve^gayrimenkul mallarının borçlunun borcunu ödemeye yeterli hale ulaşıncaya kadar satışına devam edilir (m. 109).
Paraya çevirmenin nasıl yapılacağı İcra ve İflâs Kanununda çeşitli mallar ve haklar için ayrı ayrı ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
İcra ve İflâs Kanunu, satışı, menkul ve gayrimenkul mallar için olmak üzere iki ana başlığa ayırmıştır. Ancak paraya çevirme çeşitleri, genel olarak dört başlık altında toplanabilir.
Kuru B., İcra ve İflâs Hukuku, 3. Baskı, C. I, İstanbul 1988, s. 137. Paraya çevirmeden anlaşılması gereken borçlunun, alacaklının alacağının karşılanmasına tahsis edilen mallarının para olarak ifadesini bulmasının sağlanmasıdır. Bu nedenle açık artırma ve pazarlıkla satış dışında kanunda öngörülen diğer paraya çevirme usulleri de paraya çevirme başlığı altında incelenir. Zira bu u-sullerin amacı da alacaklıyı, para olarak alacağına kavuşturmaktır. Böylece satış dışında, gerek tetkik merciinin vereceği karar ile 121. maddedeki mal, hak ve değerler için öngörülen usul ve gerekse 120. maddedeki ödeme yerine alacağın devri, borçlunun çeşitli malvarlığı değerlerinin para olarak ifadesine imkân verdiği için paraya çevirme olarak değerlendirilmektedir.
Şöyle ki, kural olarak hem menkul (m. 114-118) hem de gayrimenkul (m. 123-133) malların paraya çevrilmesi açık artırma suretiyle olur. Açık artırma suretiyle satış kanunda öngörülen asıl satış şeklidir.
İkinci olarak; kanunun istisnaen belirttiği hallerde, icra hukukunda, sadece menkul mallara özgü olarak pazarlık suretiyle de satış mümkündür (m. 119). İflâs tasfiyesinde ise alacaklıların kararı ile hem menkul hem de gayrimenkul mallar pazarlık suretiyle satılabilir (m.241).
Üçüncü olarak; İcra ve İflâs Kanununun 121. maddesinde, maddi varlığa sahip, bir yerden bir yere taşınabilir nitelikte olan menkuller dışındaki başka çeşit malların, daha açık olarak ifade edersek bir intifa hakkı, taksim edilmemiş bir miras, bir şirket veya iştirak halinde tasarruf olunan bir mal hissesinin ve daha önceki maddelerde düzenlenmeyen her çeşit mal ve hakların satışının nasıl olacağı düzenlenmiştir. Bu haklar da paraya çevrilirken açık artırma suretiyle satışına karar verilebileceği gibi, tetkik mercii gereken başka bir tedbiri de alabilecektir (m. 121/11).
Dördüncü olarak; borçlunun üçüncü şahıslardaki alacaklarının ö-deme yerine geçmek üzere alacaklılara devri veya borçlunun üçüncü şahıstaki alacağının tahsilini veya dava hakkının kullanılmasını, alacaklılardan birinin kendi üzerine alması söz konusu olabilir (m. 120). Borçlunun üçüncü kişilerdeki alacakları menkul mal hükmündedir (m. 106/11), ancak bu alacaklar hakkında kanun ayrı bir düzenleme yapmıştır ki, bu da yerindedir. Zira, alacakların açık artırma veya pazarlık yolu ile satışı mümkün değildir. Kanunumuzda üçüncü kişilerdeki alacakların haczi konusunda özel bir düzenleme (m. 89) yer aldığı için daha elverişli olan bu hüküm uygulama alanı bulmaktadır. İflâs tasfiyesinde de, borçlunun çekişmeli haklan, isteyen alacaklıya devredilerek, alacağının masraflar çıkarıldıktan sonra karşılanması amacıyla 120. maddedeki düzenlemeye benzer bir düzenleme bulunmaktadır (m.245).
İcra ve iflâs Hukukunda menkullerin paraya çevrilme şekillerini a-çıklamadan önce menkul kavramını açıklamak gerekmektedir. Menkul kavramı, çalışmamızda, bütün paraya çevirme şekilleri için geçerli olmakla birlikte, açık artırma suretiyle satış başlığı altında incelenecektir. Bunun sebebi, açık artırma suretiyle satışın kanunda düzenlenen asıl paraya çevirme şekli olmasıdır. Menkul kavramı da paraya
çevirmenin temel kavramı olarak bu başlık altında açıklanacaktır. Bu kavrama ilişkin açıklamalar, pazarlık suretiyle satışta (m. 119), diğer mel ve hakların paraya çevrilmesinde (m. 121) ve alacaklann ödeme yerine devrinde (m. 120) de geçerlidir.
Pazarlık suretiyle satış (m. 119) ve diğer mal ve hakların paraya çevrilmesinde (m. 121) de açık artırma suretiyle satışta açıklanacak hususlann geçerli olduğu durumlarda ayrıntılı bilgi için bu konuların işlendiği yerlere atıf yapılacaktır. Bu nedenle açık artırma suretiyle satış geniş olarak incelenecektir.
İflâs hukukunda da dışında masa mallannm paraya çevrilmesi kural olarak icra hukukundaki düzenlemelere göre olmaktadır (m.241-244). Ancak iflâs hukukundaki özellikli durumlar yeri geldikçe o konuda ayrıca incelenecektir.
Çalışma, varılan sonuçlann değerlendirildiği bir sonuç bölümüyle bitirilecektir.
İÇİNDEKİLEr
ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞ
§ 1. MENKUL KAVRAMI 21
§ 2. AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞIN HUKUKÃ
NİTELİĞİ 31
A. SATIŞ SÖZLEŞMESİ GÖRÜŞÜ 31
B. TAKİP HUKUKU TASARRUFU GÖRÜŞÜ 31
C. GÖRÜŞÜMÜZ : 36
§ 3. AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞ USULÜ 37
A. GENEL OLARAK 37
B. SATIŞ TALEBİ 39
I. Satış Talep Edebilecekler 39
1. Alacaklı 39
a. Haciz Yolu ile Takipte 39
aa. Genel Olarak 39
bb. Hacze İştirak Edecekler 40
cc. Hacze İştirak Edemeyecekler 42
dd. Muvakkat Haciz Halinde 42
ee. İhtiyati Haciz Halinde 46
b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takipte 48
aa. Genel Olarak 48
bb. Çeşitli Derecedeki Alacaklılar 49
cc. Kanunî Rehin Hakkı Olanlar 50
dd. Hapis Hakkı Olanlar 51
c. Müteselsil, Müşterek veya İştirak Halindeki
Alacaklılar 53
d. İlamlı İcra 54
2. Borçlu 54
II. Satışın Re\′sen Yapılması 58
1. İcra Memuru Tarafından Satışın Re\′sen Yapılması... 59
2. İflâs Dairesi veya İflâs İdaresi Tarafından
Satışın Re\′sen Yapılması 62
III. Satış Talebinin Şekli 64
IV. Yetkili İcra Dairesi 65
V. Satış Talebinin Süresi ve Süresinde
Satış Talep Edilmemesinin Sonuçlan 66
1. Satış Talebinin Süresi 66
a. Haciz Yolu İle Takip 66
b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip 72
c. İflâs Yolu İle Takip 73
2. Süresinde Satış Talep Edilmemesinin Sonuçlan 74
a. Haciz Yolu İle Takip 74
b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip 77
VI. Satış Talebinin Sonucu ve Satış Talebinin
Geri Alınması 78
C. AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞIN YAPILMASI... 80
I. Genel Olarak 80
II. Satış Süresi 80
III. Açık Artırmaya Hazırlık 82
1. İlân 82
a. İlânın Zamanı 82
b. İlânın Şekli 83
c. İlânın İçeriği 86
2. Artırma Şartnamesi 88
IV. Artırmanın Yapılması ve İhale , 90
1. Artırmaya Katılabilecek Kişiler 90
2. Artırmanın Şekli 94
3. Birinci Artırma 98
a. Karşılama Prensibi 100
aa. Muhammen Bedelin Yüzde Yeşmişbeşinin
Karşılanması 103
bb. Rüçhanlı Alacakların Karşılanması 105
cc. Satış ve Paylaştırma Giderlerinin
Karşılanması 116
b. Karşılama Prensibinin Gerçekleşmemesi
(İhalenin Geri Bırakılması) 118
4.
İkinci Artırma 118
a. Karşılama Prensibi 119
b. Karşılama Prensibinin Gerçekleşmemesi 120
D. SATIŞ BEDELİNİN PEŞİN ÖDENMESİ 122
E. MÜLKİYETİN İHALE SONUCU KAZANILMASI 126
F. SATIŞ BEDELİNİN ÖDENMEMESİNİN
SONUÇLARI 128
I. İhale Kararının Geri Alınması 128
II. Yeni Artırmanın (Tamamlayıcı İhale) Yapılması 137
III. Satış Bedelinin Ödenmemesi Nedeniyle Sorumluluk... 140
1. Sorumluluğun Şartlan 142
2. Sorumlu Kişiler 144
3. Sorumluluk Miktarı 151
a. İhale Bedelleri Arasındaki Fark 151
b. Gecikme Faizi 152
c. Diğer Zararlar 155
4. Müteselsil Sorumluluk 156
5. Sorumlu Olunan Miktarın Tahsili 156
İKİNCİ BOLUM
PAZARLIK SURETİYLE SATIŞ
§ 4. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN
HUKUKÃ NİTELİĞİ 161
A. SATIŞ SÖZLEŞMESİ GÖRÜŞÜ 161
B. TAKİP HUKUKU TASARRUFU GÖRÜŞÜ 162
C. İDARİ SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ 163
D. KENDİNE ÖZGÜ BİR İŞLEM OLDUĞU GÖRÜŞÜ 163
E. GÖRÜŞÜMÜZ 164
§ 5. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN
UYGULANABİLECEĞİ HALLER 170
A. HACİZDE 170
I. Bütün İlgililerin Talebi Üzerine Pazarlık
Suretiyle Satış 170
II. Borsa veya Piyasada Kayıtlı Bulunan Malların
Pazarlıkla Satışı 171
III. Madeni Eşyanın Pazarlıkla Satışı 172
IV. Kıymetleri Süratle Düşen veya Korunması
Masraflı Olan Malların Pazarlıkla Satışı 175
V. Değeri Yüzbin Lirayı Geçmeyen Hacizli Malın
Pazarlıkla Satışı 176
B. İFLÃS TASFİYESİNDE 177
§ 6. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞ USULÜ 178
A. GENEL OLARAK 178
B. SATIŞ TALEBİNİN SÜRESİ 184
C. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN İLÃNI 185
D. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN YAPILMASI 186
E. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞTA
BEDELİN ÖDENMESİ VE ÖDENMEMESİ 188
F. MÜLKİYETİN KAZANILMASI 190
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PARAYA ÇEVİRMENİN DİĞER ŞEKİLLERİ VE ÖDEME YERİNE ALACAKLARIN DEVRİ
§ 7. PARAYA ÇEVİRMENİN DİĞER ŞEKİLLERİ 193
A. GENEL OLARAK 193
B. SATIŞ TALEBİNİN SÜRESİ 194
C. PARAYA ÇEVİRME USULÜ 197
D. 121. MADDE KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEN
MAL VE HAKLARIN PARAYA ÇEVRİLMESİ 199
§8.
I. İntifa Hakkının Paraya Çevrilmesi 199
II. Taksim Edilmemiş Miras Hissesinin
Paraya Çevrilmesi 201
III. Şirket Hissesinin Paraya Çevrilmesi 206
IV. İştirak Halinde Tasarruf Olunan Mal Hissesinin
Paraya Çevrilmesi 210
1. Adi Şirket 215
2. Kan Koca Mal Ortaklığı 216
3. Aile Şirketi Emvali (Aile Mal Ortaklığı) 220
4. Miras Şirketi 221
V. Diğer Mal ve Hakların Paraya Çevrilmesi 222
ÖDEME YERİNE ALACAKLARIN DEVRİ 223
A. GENEL OLARAK 223
B. ALACAĞIN ÖDEME YERİNE DEVRİ 226
C. ALACAĞI TAHSİL HAKKININ DEVRİ 229
SONUÇ 233
BİBLİYOGRAFYA 241
Borçlunun borcunu nzaen ödememesi üzerine alacaklı cebri icra organlarına başvurarak alacağına kavuşabilecektir. Bu durumda, borçlunun mallanna el konulması ve sonuçta bu mallann satışı suretiyle paraya çevrilmesi söz konusu olacaktır. Menkul mallann paraya çevrilmesi bakımından, konuyu dörde ayırarak incelemek mümkündür. İcra ve iflâs hukukunda asıl paraya çevirme şekli, açık artırma suretiyle satıştır (m.114-118). Açık artırma suretiyle satıştan başka, kanunda belirtilen hallerde pazarlıkla satış da mümkündür (m. 119). Ayrıca, borçlunun haczedilen üçüncü kişilerdeki alacaklanmn, ödeme yerine geçmek üzere alacaklılara devri de söz konusu olabilir (m. 120). Bir intifa hakkı, taksim edilmemiş miras veya bir şirket ya da iştirak halinde tasarruf olunan bir mal hissesi gibi maddi bakımdan menkul eşya veya alacak niteliğinde olmayan değerlerin haczedilmesi söz konusu olmuşsa, bunların paraya çevrilmesi konusunda ayn bir usul benimsenmiştir (m. 121). Biz de çalışmamızda, elimizden geldiğince menkullerin paraya çevrilmesi konusuna bir bütün olarak değinmeye çalıştık. Çalışmanın bu konudaki tartışmalarda yararlı olacağını umuyoruz.
Bu çalışma Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü\′n-de yüksek lisans tezi olarak hazırlanan ve 12.07.1999 tarihinde Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ, Doç. Dr. Oğuz AT ALAY ve Yrd. Doç. Dr. Meral SUNGURTEKIN OZKAN\′dan oluşan jüri önünde savunularak başarılı bulunan tezin üzerinde değişiklikler yapılmış halidir.
İlk olarak, bu konuda çalışmamı öneren ve çalışmam sırasında fikirleriyle büyük katkılarda bulunan, her zaman ilgisi ve hoşgörüsüyle desteğini esirgemeyen ve kürsümüz içinde bizlere rahat bir çalışma ortamı hazırlayarak yol gösteren değerli Hocam Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ\′e sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Akademik hayatımda kendisiyle çalışmam benim için büyük kazançtır.
Çalışmam sırasında yapıcı eleştirileriyle katkıda bulunan ve birlikte çalışmaktan mutluluk duyduğum ve her zaman desteklerini gördüğüm, değerli Hocam Doç. Dr. Oğuz ATALAY\′a ve değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Meral SUNGURTEKİN ÖZKAN\′a teşekkür ederim.
Sonsuz hoşgörüsü ve öğütleriyle her konuda bana yardımcı olan ve bugünlere gelmemde büyük desteğini gördüğüm değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Muhammet ÖZEKES\′e her şey için minnettarım. Gerek çalışmam sırasında ve gerekse sonradan çalışmamın bu hale gelmesi için katkısı ve gösterdiği sabır için teşekkür ediyorum.
Çalışmamın çeşitli aşamalannda desteğini ve yardımını esirgemeyen kürsü arkadaşım Arş. Gör. Bilgehan YEŞİLOVA\′ya da müteşekkirim.
Ayrıca her zaman gösterdiği anlayış ve desteğiyle yanımda olan anneme sonsuz teşekkürler.
Bu çalışmanın kitap haline gelmesinde katkılarını esirgemeyen değerli Hocalarım Doç. Dr. Oğuz ATALAY\′a, Doç. Dr. Yusuf KARA-KOÇ\′a, Av. Talih UYAR\′a ve kitabın basım ve yayınını gerçekleştiren başta Muharrem BAŞER olmak üzere Yetkin Basım Yayın ve Dağıtım A.Ş.\′nin tüm çalışanlarına ayrıca teşekkür ederim.
İzmir, 24 Mayıs 2000 Mine ERTURGUT
GİRİŞ
İcra hukuku, alacaklıyı alacağına kavuşturma görevini üstlenmiştir. Bu çerçevede takip talebi ile başlayan takip prosedürü, her takip işleminden sonra alacaklıyı alacağına daha da yaklaştırır. Borçluya gönderilen ödeme veya icra emrinin kesinleşmesinden ve borçlunun borcuna yetecek kadar malının haczinden sonra belki de takibin önemli safhalarından biri olan, bu malların paraya çevrilmesi aşamasına gelinir. Alacaklıya alacağı, borçlunun haczedilen mallarının aynen verilmesi suretiyle değil, para olarak ödenir. Bu nedenle haczedilen malların paraya çevrilmesi gerekir ki, alacaklının alacağı para olarak ödenebilsin.
Paraya çevirme, icra organınca borçluya karşı yapıldığı, borçlunun hukukî durumuna zarar verdiği ve alacaklının alacağına kavuşması amacına yöneldiği için icra takip işlemi sayılır1.
Genel olarak, borçlunun haczedilen menkul ve^gayrimenkul mallarının borçlunun borcunu ödemeye yeterli hale ulaşıncaya kadar satışına devam edilir (m. 109).
Paraya çevirmenin nasıl yapılacağı İcra ve İflâs Kanununda çeşitli mallar ve haklar için ayrı ayrı ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
İcra ve İflâs Kanunu, satışı, menkul ve gayrimenkul mallar için olmak üzere iki ana başlığa ayırmıştır. Ancak paraya çevirme çeşitleri, genel olarak dört başlık altında toplanabilir.
Kuru B., İcra ve İflâs Hukuku, 3. Baskı, C. I, İstanbul 1988, s. 137. Paraya çevirmeden anlaşılması gereken borçlunun, alacaklının alacağının karşılanmasına tahsis edilen mallarının para olarak ifadesini bulmasının sağlanmasıdır. Bu nedenle açık artırma ve pazarlıkla satış dışında kanunda öngörülen diğer paraya çevirme usulleri de paraya çevirme başlığı altında incelenir. Zira bu u-sullerin amacı da alacaklıyı, para olarak alacağına kavuşturmaktır. Böylece satış dışında, gerek tetkik merciinin vereceği karar ile 121. maddedeki mal, hak ve değerler için öngörülen usul ve gerekse 120. maddedeki ödeme yerine alacağın devri, borçlunun çeşitli malvarlığı değerlerinin para olarak ifadesine imkân verdiği için paraya çevirme olarak değerlendirilmektedir.
Şöyle ki, kural olarak hem menkul (m. 114-118) hem de gayrimenkul (m. 123-133) malların paraya çevrilmesi açık artırma suretiyle olur. Açık artırma suretiyle satış kanunda öngörülen asıl satış şeklidir.
İkinci olarak; kanunun istisnaen belirttiği hallerde, icra hukukunda, sadece menkul mallara özgü olarak pazarlık suretiyle de satış mümkündür (m. 119). İflâs tasfiyesinde ise alacaklıların kararı ile hem menkul hem de gayrimenkul mallar pazarlık suretiyle satılabilir (m.241).
Üçüncü olarak; İcra ve İflâs Kanununun 121. maddesinde, maddi varlığa sahip, bir yerden bir yere taşınabilir nitelikte olan menkuller dışındaki başka çeşit malların, daha açık olarak ifade edersek bir intifa hakkı, taksim edilmemiş bir miras, bir şirket veya iştirak halinde tasarruf olunan bir mal hissesinin ve daha önceki maddelerde düzenlenmeyen her çeşit mal ve hakların satışının nasıl olacağı düzenlenmiştir. Bu haklar da paraya çevrilirken açık artırma suretiyle satışına karar verilebileceği gibi, tetkik mercii gereken başka bir tedbiri de alabilecektir (m. 121/11).
Dördüncü olarak; borçlunun üçüncü şahıslardaki alacaklarının ö-deme yerine geçmek üzere alacaklılara devri veya borçlunun üçüncü şahıstaki alacağının tahsilini veya dava hakkının kullanılmasını, alacaklılardan birinin kendi üzerine alması söz konusu olabilir (m. 120). Borçlunun üçüncü kişilerdeki alacakları menkul mal hükmündedir (m. 106/11), ancak bu alacaklar hakkında kanun ayrı bir düzenleme yapmıştır ki, bu da yerindedir. Zira, alacakların açık artırma veya pazarlık yolu ile satışı mümkün değildir. Kanunumuzda üçüncü kişilerdeki alacakların haczi konusunda özel bir düzenleme (m. 89) yer aldığı için daha elverişli olan bu hüküm uygulama alanı bulmaktadır. İflâs tasfiyesinde de, borçlunun çekişmeli haklan, isteyen alacaklıya devredilerek, alacağının masraflar çıkarıldıktan sonra karşılanması amacıyla 120. maddedeki düzenlemeye benzer bir düzenleme bulunmaktadır (m.245).
İcra ve iflâs Hukukunda menkullerin paraya çevrilme şekillerini a-çıklamadan önce menkul kavramını açıklamak gerekmektedir. Menkul kavramı, çalışmamızda, bütün paraya çevirme şekilleri için geçerli olmakla birlikte, açık artırma suretiyle satış başlığı altında incelenecektir. Bunun sebebi, açık artırma suretiyle satışın kanunda düzenlenen asıl paraya çevirme şekli olmasıdır. Menkul kavramı da paraya
çevirmenin temel kavramı olarak bu başlık altında açıklanacaktır. Bu kavrama ilişkin açıklamalar, pazarlık suretiyle satışta (m. 119), diğer mel ve hakların paraya çevrilmesinde (m. 121) ve alacaklann ödeme yerine devrinde (m. 120) de geçerlidir.
Pazarlık suretiyle satış (m. 119) ve diğer mal ve hakların paraya çevrilmesinde (m. 121) de açık artırma suretiyle satışta açıklanacak hususlann geçerli olduğu durumlarda ayrıntılı bilgi için bu konuların işlendiği yerlere atıf yapılacaktır. Bu nedenle açık artırma suretiyle satış geniş olarak incelenecektir.
İflâs hukukunda da dışında masa mallannm paraya çevrilmesi kural olarak icra hukukundaki düzenlemelere göre olmaktadır (m.241-244). Ancak iflâs hukukundaki özellikli durumlar yeri geldikçe o konuda ayrıca incelenecektir.
Çalışma, varılan sonuçlann değerlendirildiği bir sonuç bölümüyle bitirilecektir.
İÇİNDEKİLEr
ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞ
§ 1. MENKUL KAVRAMI 21
§ 2. AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞIN HUKUKÃ
NİTELİĞİ 31
A. SATIŞ SÖZLEŞMESİ GÖRÜŞÜ 31
B. TAKİP HUKUKU TASARRUFU GÖRÜŞÜ 31
C. GÖRÜŞÜMÜZ : 36
§ 3. AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞ USULÜ 37
A. GENEL OLARAK 37
B. SATIŞ TALEBİ 39
I. Satış Talep Edebilecekler 39
1. Alacaklı 39
a. Haciz Yolu ile Takipte 39
aa. Genel Olarak 39
bb. Hacze İştirak Edecekler 40
cc. Hacze İştirak Edemeyecekler 42
dd. Muvakkat Haciz Halinde 42
ee. İhtiyati Haciz Halinde 46
b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takipte 48
aa. Genel Olarak 48
bb. Çeşitli Derecedeki Alacaklılar 49
cc. Kanunî Rehin Hakkı Olanlar 50
dd. Hapis Hakkı Olanlar 51
c. Müteselsil, Müşterek veya İştirak Halindeki
Alacaklılar 53
d. İlamlı İcra 54
2. Borçlu 54
II. Satışın Re\′sen Yapılması 58
1. İcra Memuru Tarafından Satışın Re\′sen Yapılması... 59
2. İflâs Dairesi veya İflâs İdaresi Tarafından
Satışın Re\′sen Yapılması 62
III. Satış Talebinin Şekli 64
IV. Yetkili İcra Dairesi 65
V. Satış Talebinin Süresi ve Süresinde
Satış Talep Edilmemesinin Sonuçlan 66
1. Satış Talebinin Süresi 66
a. Haciz Yolu İle Takip 66
b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip 72
c. İflâs Yolu İle Takip 73
2. Süresinde Satış Talep Edilmemesinin Sonuçlan 74
a. Haciz Yolu İle Takip 74
b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip 77
VI. Satış Talebinin Sonucu ve Satış Talebinin
Geri Alınması 78
C. AÇIK ARTIRMA SURETİYLE SATIŞIN YAPILMASI... 80
I. Genel Olarak 80
II. Satış Süresi 80
III. Açık Artırmaya Hazırlık 82
1. İlân 82
a. İlânın Zamanı 82
b. İlânın Şekli 83
c. İlânın İçeriği 86
2. Artırma Şartnamesi 88
IV. Artırmanın Yapılması ve İhale , 90
1. Artırmaya Katılabilecek Kişiler 90
2. Artırmanın Şekli 94
3. Birinci Artırma 98
a. Karşılama Prensibi 100
aa. Muhammen Bedelin Yüzde Yeşmişbeşinin
Karşılanması 103
bb. Rüçhanlı Alacakların Karşılanması 105
cc. Satış ve Paylaştırma Giderlerinin
Karşılanması 116
b. Karşılama Prensibinin Gerçekleşmemesi
(İhalenin Geri Bırakılması) 118
4.
İkinci Artırma 118
a. Karşılama Prensibi 119
b. Karşılama Prensibinin Gerçekleşmemesi 120
D. SATIŞ BEDELİNİN PEŞİN ÖDENMESİ 122
E. MÜLKİYETİN İHALE SONUCU KAZANILMASI 126
F. SATIŞ BEDELİNİN ÖDENMEMESİNİN
SONUÇLARI 128
I. İhale Kararının Geri Alınması 128
II. Yeni Artırmanın (Tamamlayıcı İhale) Yapılması 137
III. Satış Bedelinin Ödenmemesi Nedeniyle Sorumluluk... 140
1. Sorumluluğun Şartlan 142
2. Sorumlu Kişiler 144
3. Sorumluluk Miktarı 151
a. İhale Bedelleri Arasındaki Fark 151
b. Gecikme Faizi 152
c. Diğer Zararlar 155
4. Müteselsil Sorumluluk 156
5. Sorumlu Olunan Miktarın Tahsili 156
İKİNCİ BOLUM
PAZARLIK SURETİYLE SATIŞ
§ 4. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN
HUKUKÃ NİTELİĞİ 161
A. SATIŞ SÖZLEŞMESİ GÖRÜŞÜ 161
B. TAKİP HUKUKU TASARRUFU GÖRÜŞÜ 162
C. İDARİ SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ 163
D. KENDİNE ÖZGÜ BİR İŞLEM OLDUĞU GÖRÜŞÜ 163
E. GÖRÜŞÜMÜZ 164
§ 5. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN
UYGULANABİLECEĞİ HALLER 170
A. HACİZDE 170
I. Bütün İlgililerin Talebi Üzerine Pazarlık
Suretiyle Satış 170
II. Borsa veya Piyasada Kayıtlı Bulunan Malların
Pazarlıkla Satışı 171
III. Madeni Eşyanın Pazarlıkla Satışı 172
IV. Kıymetleri Süratle Düşen veya Korunması
Masraflı Olan Malların Pazarlıkla Satışı 175
V. Değeri Yüzbin Lirayı Geçmeyen Hacizli Malın
Pazarlıkla Satışı 176
B. İFLÃS TASFİYESİNDE 177
§ 6. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞ USULÜ 178
A. GENEL OLARAK 178
B. SATIŞ TALEBİNİN SÜRESİ 184
C. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN İLÃNI 185
D. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞIN YAPILMASI 186
E. PAZARLIK SURETİYLE SATIŞTA
BEDELİN ÖDENMESİ VE ÖDENMEMESİ 188
F. MÜLKİYETİN KAZANILMASI 190
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PARAYA ÇEVİRMENİN DİĞER ŞEKİLLERİ VE ÖDEME YERİNE ALACAKLARIN DEVRİ
§ 7. PARAYA ÇEVİRMENİN DİĞER ŞEKİLLERİ 193
A. GENEL OLARAK 193
B. SATIŞ TALEBİNİN SÜRESİ 194
C. PARAYA ÇEVİRME USULÜ 197
D. 121. MADDE KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEN
MAL VE HAKLARIN PARAYA ÇEVRİLMESİ 199
§8.
I. İntifa Hakkının Paraya Çevrilmesi 199
II. Taksim Edilmemiş Miras Hissesinin
Paraya Çevrilmesi 201
III. Şirket Hissesinin Paraya Çevrilmesi 206
IV. İştirak Halinde Tasarruf Olunan Mal Hissesinin
Paraya Çevrilmesi 210
1. Adi Şirket 215
2. Kan Koca Mal Ortaklığı 216
3. Aile Şirketi Emvali (Aile Mal Ortaklığı) 220
4. Miras Şirketi 221
V. Diğer Mal ve Hakların Paraya Çevrilmesi 222
ÖDEME YERİNE ALACAKLARIN DEVRİ 223
A. GENEL OLARAK 223
B. ALACAĞIN ÖDEME YERİNE DEVRİ 226
C. ALACAĞI TAHSİL HAKKININ DEVRİ 229
SONUÇ 233
BİBLİYOGRAFYA 241
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı