Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İdare Hukuku Açısından Türkiye de Elektrik Sektörünün Regülasyonu Ve Avrupa Birliği , Rusya , Çin Ve Güney Amerika Uygulamaları
İdare Hukuku Açısından Türkiye de Elektrik Sektörünün Regülasyonu Ve Avrupa Birliği , Rusya , Çin Ve Güney Amerika Uygulamaları
Elvin Evrim ÖZCAN
Sayfa Sayısı
:
190
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055593063
395,00
TL öNSöZ "İdare Hukuku Açısından Türkiye′de Elektrik Sektörünün Regülasyo-nu ve Avrupa Birliği, Rusya, Çin ve Güney Amerika Uygulamaları" başlıklı bu çalışma, 2001 yılından sonra Türkiye′de elektrik sektörünün hukuki yapısının geçirdiği değişimi karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede AB üyesi ülkeler kadar Türkiye gibi aday üye ülkelerin hukuk literatürüne girmeye başlayan regülasyon, bağımsız idari otorite gibi kavramlar kadar kamu hizmeti anlayışında yaşanan değişimin de irdelenmesi bir zorunluluktur. AB uygulaması yanında Rusya, Çin ve Güney Amerika örnekleri de elektrik sektörünün yapılanmasında farklı uygulamaların bulunduğuna, sektörün serbestleştirilmesi, özelleştirilmesi ve regülasyonunda tek ve mükemmel bir modelin bulunmadığına işaret edebilmek bakımından ayrı bir önem arz etmektedir. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Doktora Programı′nda 16.06.2009 tarihinde savunulan ve oybirliğiyle doktora tezi olarak kabul edilen bu çalışmada jüri üyesi hocalarımın payı büyüktür. Her zaman ufkumu genişleten görüşleri, disiplini ve titizliğiyle beni yönlendiren, akademik çalışmanın önemini Bilkent Üniversitesi Hukuk Fa-kültesi′nde çalışmaya başladığım ilk günden itibaren daha iyi kavramamı sağlayan değerli hocam Sayın Prof. Dr. Turgut TAN′a; önerileri, ilgisi ve yapıcı eleştirileriyle tez danışmanlığımı yürüten değerli hocam Sayın Prof. Dr. Ender Ethem ATAY′a; yüksek lisans çalışmalarına başladığım günden bugüne her daim beni destekleyen değerli hocam Sayın Prof. Dr. Hasan TUNÇ′a şükranlarımı sunarım. Bu vesileyle, eleştiri ve katkılarıyla tezin şekillenmesine yardımcı olan jüri üyesi değerli hocalarım Sayın Prof. Dr. Bahtiyar AKYILMAZ′a ve Sayın Prof. Dr. Murat SEZGİNER′e de şükranlarımı sunarım. Maddi ve manevi destekleriyle tüm zorluklan aşmamı sağlayan babam Dr. İsa ÖZCAN′a ve annem Rukiye ÖZCAN′a bana inandıkları için; sabrı ve neşesiyle beni motive eden canım kardeşim Aylin İNCİ′ye ve moral des- tekleriyle her zaman yanımda olan Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakülte-si′ndeki değerli çalışma arkadaşlarıma çok teşekkür ederim. Son olarak, bu çalışmanın yayına hazırlanmasındaki katkıları dolayısıyla Turhan Kitabevi′nin değerli çalışanlarına teşekkürü bir borç bilirim. Elektrik sektörünün regülasyonu mevzuuna idare hukuku açısından da bir bakış açısı kazandırabilmek dileğiyle... Dr. Elvin Evrim ÖZCAN Ocak, 2010 Kavaklıdere, Ankara GİRİŞ Türkiye′de 1980 yılından sonra önem kazanan özelleştirme hareketi, tüm sektörleri olduğu gibi elektrik sektörünü de etkilemiştir. Gerçekten 1980 yılından sonra yürürlüğe giren hukuki düzenlemelerin ortak özelliği, kamu hizmetlerinin yürütülmesinde "klasik" olarak nitelendirilen yöntemlerin dışında birtakım yeni yöntemler öngörmesidir. Söz konusu yöntemleri, özelleştirme uygulamalarının yaygınlaşmasını, 1999 yılında Anayasanın 47. maddesinde 4446 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile, konusu kamu hizmeti olan faaliyetlerin hukuki rejiminin kanunla özel hukuk lehine düzenlenebileceğinin kabulü izlemiştir. Kamu hizmeti anlayışında yaşanan değişime de kaynaklık eden bu gelişmeler, Türkiye′de elektrik sektörünü, iki aşamalı olarak etkilemiştir. Bu aşamalardan ilki, 1984- 2001 yılları arasında elektrik sektörü faaliyetlerinin kamu yanında, yap-işlet-devret, yap-işlet, işletme hakkının devri yöntemleriyle özel sektör tarafından yerine getirilmesidir. İkinci aşama ise, 2001 yılında 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu′nun yürürlüğe girmesiyle başlamıştır. 4628 sayılı Kanunla genel olarak, rekabete dayalı bir elektrik piyasasının tesisi ile piyasanın sektörel regülasyon kurumu Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından düzenlenmesi ve denetlenmesi öngörülmüştür. 4628 sayılı Kanun ve onu takip eden yönetmeliklerin yürürlüğe girmesinde ise, Türkiye′nin Avrupa Birliği′ne üyelik sürecinin etkisi oldukça önemlidir. Nitekim AB′de elektrik sektöründe serbestleşme sürecini başlatan 96/92 sayılı Avrupa Elektrik İç Pazar Direktifi′ni 2003/54/EC sayılı Elektrik Direktifi takip etmiştir. Her iki direktifle, AB üyeleri yanında aday üyeler de elektrik sektörlerinin hukuki yapısında önemli değişikliklere gitmiştir. İdare Hukuku Açısından Türkiye′de Elektrik Sektörünün Regülasyonu ve Avrupa Birliği, Rusya, Çin ve Güney Amerika Uygulamaları başlıklı bu çalışmanın ilk bölümünde, kamu hizmeti kavramının tanımlanmasının ardından, kamu hizmeti anlayışında yaşanan değişime değinilmeye çalışılacaktır. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye′de de kamu hizmeti anlayışında yaşanan değişim ve özelleştirme ile birlikte, hukuk literatürüne giren ve hem düzenleme, hem de denetleme anlamına gelen regülasyon kavramının tanımı, gelişimi ve hukuki niteliği üzerinde durulacak; bu çerçevede bağımsız idari otorite (BİO) kavramı irdelenecektir. Tezin ikinci bölümünde ise, 2001 yılında yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu′ndan önce Türkiye′de elektrik sektörünün tarihi gelişimi, hukuki yapısı ve uygulaması açıklanacaktır. Ardından, 4628 sayılı Kanun ile öngörülen elektrik piyasasının işleyişine, piyasa faaliyetlerine değinilecektir. Bu bölümde son olarak, Türkiye′de elektrik sektörünün regülasyonu çerçevesinde sektörel regülasyon kurumu olarak görev yapan EPDK′nın hukuki konumu, yetkileri, özellikle de denetim yetkisinin hukuki niteliği ve kapsamı, sektörün yargısal denetimiyle birlikte ayrıntılı olarak irdelenecektir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise, karşılaştırmalı hukuka yer verilecektir. Bu bölümde ilk olarak, Türkiye′de elektrik sektörünün regülas-yonuna temel oluşturan AB enerji sektörünün serbestleşirle süreci ve ilgili düzenlemeler ele alınacaktır. Ardından elektrik sektörüyle ilgili 96/92 ve 2003/54/EC sayılı elektrik direktiflerinin AB üyesi ülkelerin elektrik sektörlerinin hukuki yapılarım ne yönde dönüştürdükleri saptanarak, Türkiye′deki uygulamayla benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulmaya çalışılacaktır. Ardından Rusya, Çin ve Güney Amerika ülkelerinin elektrik sektörlerinin hukuki yapıları incelenecektir. Çalışmanın bu kısmında Rusya, Çin ve Güney Amerika ülkelerinin seçilmesinin birtakım nedenleri bulunmaktadır. Her şeyden önce Rusya ve Çin dünyanın en büyük enerji üreticilerinden ikisi olarak, dünya ekonomisini daha çok da Avrupa ve Asya coğrafyasını etkilemektedir. Nitekim Avrupa kadar Türkiye de, Rusya′nın enerji kaynaklarına büyük ölçüde bağımlıdır. Ayrıca Rusya ve Çin′in enerji sektörlerindeki devlet etkinliğinin halen devam etmekte olması, uluslararası enerji anlaşmalarını ve yatırımlarını etkilemektedir. Güney Amerika ülkeleri ise, Türkiye ile benzer bir reform sürecinden geçmeleri, reform programlarını daha çok IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşların etkisiyle hazırlamaları dolayısıyla irdelenecektir. Bu çalışma, tüm bu başlıklar çerçevesinde ilk olarak, "kamusal" niteliği yadsınamayacak olan elektrik sektörü faaliyetlerinin 1980′lerden sonra salt kamu hukuku rejimine tabi olmaktan çıkıp, içinde özel hukuka da yer verecek şekilde karma bir hukuki rejime tabi olduğunu saptamayı amaçla- maktadır. İkinci olarak çalışmada, kamu hizmetlerinin asli sahibi ve/veya sorumlusu olmaktan vazgeçen devletin, söz konusu faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesinde, regülasyonunda, BİO′lar aracılığıyla etkinliği sağlayıp sağlayamadığının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Son olarak da AB, Rusya, Çin ve Güney Amerika uygulamalarına bakıldığında, elektrik sektörünün serbestleşmesinin kaçınılmaz olup olmadığının bunun için hangi regülasyon modelinin en etkin olduğunun belirlenmesi, çalışmada varılmaya çalışılan sonuç bakımından oldukça önemlidir. İÇİNDEKİLER Önsöz v Kısaltmalar xi GİRİŞ 1 Birinci Bölüm KAMU HİZMETLERİNİN REGULASYONU VE TÜRKİYE I. KAMU HİZMETİ VE REGÜLASYON 5 A. Kamu Hizmeti 5 1. Kamu Hizmeti Tanımı 5 2. Kamu Hizmetlerinin Görülme Yöntemleri 13 3. Kamu Hizmeti Anlayışında Yaşanan Değişim 17 B. Regülasyon 24 1. Regülasyon Kavramının Tanımı ve Gelişimi 24 2. Regülasyonun Hukuki Niteliği 34 II. TÜRKİYE′DE KAMU HİZMETLERİNİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ VE REGULASYONU 44 İkinci Bölüm TÜRKİYE′DE ELEKTRİK SEKTÖRÜNÜN REGULASYONU I. KAMU HİZMETİ OLARAK ELEKTRİK SEKTÖRÜ VE 4628 SAYILI ELEKTRİK PİYASASI KANUNU′NDAN ÖNCEKİ HUKUKİ YAPI 55 A. Türkiye′de Elektrik Sektörünün Tarihi Gelişimi 55 1. Cumhuriyet Öncesi Dönem 55 2. Cumhuriyet Dönemi 57 B. 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu′ndan Önceki Hukuki Yapı ve Uygulaması 61 II. 4628 SAYILI ELEKTRİK PİYASASI KANUNU İLE ÖNGÖRÜLEN HUKUKİ YAPI 70 III. 4628 SAYILI ELEKTRİK PİYASASI KANUNU İLE ÖNGÖRÜLEN TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASININ İŞLEYİŞİ 80 A. Elektrik Piyasası Faaliyetleri 82 1. Üretim Faaliyeti 82 2. İletim Faaliyeti 86 3. Dağıtım Faaliyeti 90 4. Toptan Satış Faaliyeti 92 5. Perakende Satış Faaliyeti 94 6. İthalat, İhracat Faaliyeti 94 7. Organize Sanayi Bölgeleri 95 B. Elektrik Piyasasının Denetimi 96 1. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu′nun Hukuki Konumu ve Denetim Yetkisi 96 a. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu′nun Hukuki Konumu ve Yetkileri 96 b. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu′nun Denetim Yetkisinin Hukuki Niteliği ve Kapsamı 109 2. Yargısal Denetim 120 Üçüncü Bölüm ELEKTRİK SEKTÖRÜNÜN REGÜLASYONUNDA AVRUPA BİRLİĞİ, RUSYA, ÇİN VE GÜNEY AMERİKA UYGULAMALARI I. GENEL OLARAK ENERJİ SEKTÖRLERİNİN SERBESTLEŞMESİ VE ELEKTRİK SEKTÖRÜ 125 II. AVRUPA BİRLİĞİ′NDE ENERJİ SEKTÖRÜNÜN SERBESTLEŞMESİ SÜRECİNDE ELEKTRİK SEKTÖRÜ 127 A. Tarihi Gelişim 127 B. 2003 Tarihli Elektrik Direktifi ile Öngörülen Hukuki Yapı 131 C. Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerin Elektrik Sektörlerinin Hukuki Yapısı 136 1. Genel Olarak 136 2. Üye Ülke Uygulamalarından Bazıları 137 a. İngiltere 137 b. Fransa 140 c. Almanya 142 d. İtalya 145 e. İskandinav Ülkeleri 148 f. İspanya- Portekiz 152 g. Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri 155 III. RUSYA, ÇİN VE GÜNEY AMERİKA UYGULAMALARI 159 A. Rusya 160 B. Çin Halk Cumhuriyeti 162 C. Güney Amerika Ülkeleri 164 SONUÇ 167 KAYNAKÇA 171 Kitaplar 171 Makaleler 177 Yüksek Mahkeme Kararları 185 Yararfanılan Internet Sayfaları ve internetten Alınan AB Düzenlemeleri 187 KAVRAM DİZİNİ 189
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı