Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi
İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi
Şefik ÇALIK
Sayfa Sayısı
:
383
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9758654772
304,00
TL SUNUŞ Bu kitap Can Şafak ve Aydın Yalçıner ile birlikte yazılan ve 1983 yılında basımı yapılan İş Yasası Uygulaması isimli kitap temel alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu kitapta yer alan iş sözleşmesi ve iş sözleşmesinin feshine ilişkin bölümler 4857 sayılı yeni İş Yasası hükümlerine uygun olarak yeniden düzenlenmiştir.. Yanıtlardaki açıklamaların dışında Yargıtay kararlarına da yer verilerek, konu ile ilgili değerlendirmeler uygulamadaki örneklerle desteklenmiştir. Henüz uygulama başlangıcında olsak da 4857 sayılı yeni İş Yasası′nın iş güvencesi hükümlerini kapsayan pek çok soru bir bölüm halinde bu kitapta geniş olarak yer bulmuştur. İş güvencesi konusunda İş Yasasının gerekçesi, Yargıtay′ın yeni kararları ve öğretideki ilk yorumlara dayanarak genel değerlendirmeler yapılmış olmakla birlikte, pek çok ayrıntıya yer verildiği kanısındayım. Doğaldır ki, kitabın yeni baskıları gerçekleşirse, iş güvencesinin kitapta en geniş bölüm olacağı bir gerçektir. İş güvencesi kurallarının hukukumuzda yer almasıyla birlikte, böylesi bir bilgiye duyulan isteğin arttığını düşünüyorum. Bu kitap bilimsel öğreti kitaplarının ötesinde uygulamayı açıklayan el kitabı niteliğindedir. Özellikle, işverenlerin, personel yöneticilerinin, sendikacıların ve çalışanların yararlanacakları düşünüldüğünden, kolay anlaşılır olması için soru-yanıt yöntemi kullanılmıştır. Özet olarak; bu kitap İş Hukuku′nun teorik sorunlarının çözümlenmesini değil, uygulamanın genel hatlarıyla aktarılmasını amaçlamıştır. Okuyucunun bu bakışla kitabı değerlendirmesinde yarar bulunmaktadır. Ocak 2005 / İstanbul İÇİNDEKİLER I- İŞ SÖZLEŞMESİ A- İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI İş sözleşmesi nasıl tanımlanır? 19 İş sözleşmesi kimlerle yapılabilir? ■ 21 İş sözleşmesi yapılır yapılmaz iş ilişkisi doğar mı? 23 İş sözleşmesinde işçinin borçları nelerdir? 24 İş sözleşmesinde işverenin borçları nelerdir? 26 İş sözleşmesinin diğer sözleşme türlerinden farklılıkları nelerdir? 30 İş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması bir zorunlu mudur? 33 Yazılı iş sözleşmesinin noterlikçe onanması zorunlu mudur? 36 Yazılı iş sözleşmesinde ne gibi bilgiler yer almalıdır? 36 İş sözleşmesine yaptırım (Cezai Şart) koşullarını içeren hükümler konulabilir mi? 37 İş sözleşmesindeki düzenlenmemiş boşluklar nasıl giderilir? 39 İş sözleşmesinin yasa hükümlerine aykırı olarak düzenlenmesinin hukuksal sonuçlan nelerdir? 40 İş sözleşmesi koşulları değiştirilebilir mi? 41 İşyerinin devri durumunda iş sözleşmesi koşullan değişecek midir? 44 İş sözleşmesinin varlığı nasıl kanıtlanabilir? 46 B- İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÇEŞİTLERİ Sürekli ya da süreksiz iş sözleşmesi ne demektir? 47 Kısmi süreli iş sözleşmesi nedir? 48 Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve diğer hakları nasıl hesaplanacaktır? 49 Kısmi süreli çalışan işçinin hafta tatili, yıllık ücretli izin ve diğer sosyal haklan nasıl uygulanacaktır? 50 Çağrı üzerine dayalı iş sözleşmesi nasıl bir hizmet ilişkisidir? 52 Takım sözleşmesi nedir? 54 Belirli süreli iş sözleşmesi nasıl bir sözleşmedir? 56 Birbiri ardına devam eden belirli süreli iş sözleşmeleri -zincirleme iş sözleşmeleri- yapılabilir mi? 59 Belirli süreli iş sözleşmesinin zincirleme bir biçimde birbirini izlemesi her zaman haksızlık yaratır mı? 60 Mevsimlik işlerde ne tür bir iş sözleşmesi yapılmaktadır? 61 Deneme süreli iş sözleşmesi ne demektir ve bu sözleşmenin yapılması neden önemlidir? 64 Deneme süresinin sınırı var mıdır? 65 Daha önce çalışmış olan işçiyle tekrar deneme süreli iş sözleşmesi yapmak mümkün müdür? 66 II- İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ A- GENEL OLARAK FESİH Fesih nedir? 69 Fesih bildirimi ne zaman hüküm doğurur? 71 Fesih bildirimini kim yapabilir? 73 Fesih bildiriminin yazılı yapılması zorunlu mudur? 74 Taraflar fesih bildirimini imzalamaktan kaçınırsa ne yapılmalıdır? 77 İşçinin savunması alınmadan yapılan fesihler geçerli sayılır mı? 77 Ölüm nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesi bir fesih sayılır mı? 79 İşverenin tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne çıkarması fesih sayılır mı? 80 B- BİLDİRİM SÜRELİ FESİH 1- BİLDİRİM SÜRELİ FESHİN TANIMI İş sözleşmesinin bildirimli feshi ne demektir? 83 İş sözleşmesini fesheden işçi de fesih bildirim süresi vermek zorunda mıdır? 85 İş sözleşmesi bildirim süresi içinde haklı bir nedenle feshedilebilir mi? 87 İş sözleşmelerinin feshinde bildirim süreleri ne kadardır? 88 Bildirim süreleri iş veya toplu iş sözleşmeleriyle arttırılabilir mi? 89 Deneme süreli çalışanın iş sözleşmesinin feshinde bildirim süresi verilmesi zorunlu mudur? 91 Mevsimlik işlerde çalışanların iş sözleşmeleri bildirim süresi verilerek mi feshedilecektir? 92 Fesih bildirim süresinin ücreti peşin ödenerek iş sözleşmesi hemen bozulabilir mi? 95 İşçi ya da işveren haklı nedenle iş sözleşmesini feshederse karşı tarafa bildirim süresi vermek zorunda mıdır? 96 Muvazzaf askerlik nedeniyle askere çağnlan işçi bildirim süresi vermek zorunda mıdır? 98 Emekli olarak işyerinden ayrılan işçi önceden fesih bildiriminde bulunmalı mıdır? 100 İşveren tarafından emekli olmaya zorlanan işçiye bildirim öneli verilmesi gerekir mi? 103 Evlenen ka&n işçi bu nedenle iş sözleşmesini feshederken önceden bildirmeli midir? 105 Bildirim süresi içinde gerçekleşecek haklardan işçi yararlanır mı? 106 Bildirim süresi bölünüp, bir kısmının ücreti peşin ödenerek iş ilişkisine son verilebilir mi? 110 Bildirim süresi ile yıllık ücretli izin veya raporlu süreler iç içe geçebilir mi? Bildirim süresi içinde işçiye aynı zamanda yıllık izin kullandırılabilir mi? 111 İş sözleşmesini bildirim süresi tanıyarak fesheden işveren, işçiye iş arama izni vermek zorunda mıdır 112 Belirli süreli iş sözleşmesinin son bulması sırasında bildirim süresi vermek gerekir mi? 115 Belirli süreli iş sözleşmesinin bildirim süresi verilerek feshedilmesi olanaklı mıdır? 117 Belirli süreli iş sözleşmesinin taraflarından biri öldüğünde hangi yükümlülükler doğmaktadır? 118 Belirli süreli iş sözleşmesinin süresi tamamlanmadan feshedilmesi mümkün müdür? 119 Haklı bir neden bulunmadan, belirli süreli iş sözleşmesinin tek taraflı olarak feshinin hukuksal sonuçları nelerdir? 120 Birbiri ardına devam eden belirli süreli iş sözleşmelerinin (zincirleme iş sözleşmeleri) son bulması durumunda bildirim süresi verilecek midir? 123 Bildirim süresi tamamlanmasına karşın, bir süre daha işyerinde çalıştırılan işçiye yeniden bildirim süresi verilecek midir? 125 2- BİLDİRİM SÜRELİ FESHİN SONUÇLARI a) İHBAR TAZMİNATI İhbar tazminatı nedir? 126 Emekliye ayrılan işçiye ihbar tazminatı ödenir mi? 127 Tutuklanan işçinin iş sözleşmesine son verilirse, işçi ihbar tazminatına hak kazanır mı? 129 Askere giden işçiye ihbar tazminatı ödenir mi? 130 İşveren işten ayrılana tazminat ödeme sözü verirse, bu söz üzerine daha sonra işten ayrılan işçi ihbar tazminatı kazanır mı? 130 İşyerinin kapatılması durumunda ihbar tazminatı ödemek gerekli midir? 131 İhbar tazminatı nasıl hesaplanır? 133 İhbar tazminatının hesabına hangi ödemeler girmektedir? 134 Ödenmeyen ihbar tazminatına faiz uygulanacak mıdır? 137 Faiz hangi tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır? 137 İhbar tazminatında zamanaşımı süresi ne kadardır? 138 İhbar tazminatına hak kazanılıp kazanamadığının kanıtlanması kime aittir? 139 b) KÖTÜNİYET TAZMİNATI İşveren tarafından fesih hakkının kötüye kullanılması durumunda yasada ayrı bir tazminat öngörülmüş müdür? 141 Yargıtay′a göre hangi uygulamalar kötüniyet tazminatını gerektirir? 144 Yargıtay hangi uygulamaları kötüniyetten saymamaktadır? .... 147 Disiplin kurulu kararına uyulmadan iş sözleşmesinin feshedilemeyeceğini öngören toplu iş sözleşmesi hükmüne karşın, işçinin iş sözleşmesi feshedilirse işveren kötüniyetli sayılır mı? 150 Sendikal faaliyette bulunması nedeniyle işçinin iş sözleşmesi feshedildiğinde, ne tür bir tazminat söz konusudur? 153 İş sözleşmesinin feshinde kötüniyetin varlığını kanıtlama yükü kime aittir? 154 Kötüniyet tazminatı ile birlikte ihbar tazminatı istenebilir mi? 156 İş sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçi, ihbar ve kötüniyet tazminatından ayrı olarak başka bir tazminat talep edebilir mi? 156 C- İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİH İş Yasası ′nda işverenin fesih hakkı hangi konularda sınırlandırılmaktadır? 159 İş güvencesi hükümlerinin getiriliş amacı nedir? 160 İş güvencesi kapsamına kimler girmektedir? 161 Kimler iş güvencesi hükümlerinden yararlanamamaktadır? 165 İş Yasası′nda iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayanlar için koruyucu bir düzenleme var mıdır? 165 İş güvencesi kapsamındaki işçilerin iş sözleşmelerinin fesih gerekçeleri hangi nedenler olabilir? 166 Hangi nedenler fesih için gerekçe oluşturmaz? 167 İşçinin yeterliliğinden kaynaklanan fesih nedenlerine gösterilecek örnekler hangileridir? 168 İşçinin yaşının ilerlemesi veya emekliliğinin gelmesi fesih için bir gerekçe olabilir mi? 170 İşçinin davranışından doğan nedenlere gösterilecek örnekler neler olabilir? 173 İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler nelerdir? 175 İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden ötürü yapılacak fesihlerde nelere dikkat edilmesi gerekir? 176 Devir durumunda iş güvencesi kapsamındaki işçilerin iş sözleşmelerine işin, işyerinin ve işletmenin gereklerinden ötürü son verilebilir mi? 181 Geçerli neden olmasına karşın, işverenin fesihten kaçınmasının önemi nereden kaynaklanır? 182 İşveren fesih hakkını kullanmadan önce işçinin çalışmaya devamı için çaba harcamalı mıdır? 182 İş güvencesi kapsamındaki işçinin savunması alınmadan yapılan fesihler geçerli sayılır mı? 183 İş güvencesi kapsamındaki işçinin iş sözleşmesi fesih bildiriminin yazılı yapılması zorunlu mudur? 185 İş güvencesi kapsamında yapılacak fesihlerde gerekçe belirtilmek zorunluluğu var mıdır? 186 Geçerli bir neden gösterilmeden veya geçerli bir nedene dayanılmadan iş sözleşmesi feshedilen işçi itirazını hangi süre içinde hangi kuruma yapacaktır? 187 Feshin geçerli nedene dayandığını kanıtlama yükümlülüğü kime aittir? 188 İş sözleşmesinin feshine itiraz için belirlenmiş süreler var mıdır? 189 İşe iade davalarında diğer işçilik haklan talep edilebilir mi? 191 İşe iadesine karar verilen işçi ne yapmak zorundadır? 192 İşe iade karan alan işçi işe başlatılmazsa hukuki sonuçları ne olacaktır? 192 İşveren geçersiz fesih tazminatından başka boşta geçen sürenin ücretini de ödemekle yükümlü müdür? 195 İşe iade kararında belirlenen tazminat ve boşta geçen ücret tutarları nasıl hesaplanacaktır.? 196 Boşta geçen süreye ilişkin ücret ve işe iade tazminatı işveren tarafından ödenmezse, faiz nasıl hesaplanacaktır? 197 İşe iade edilen işçi işe başlamazsa sonuçlan ne olacaktır? 199 İşe iade edilen işçi işe başlatıldığında hangi süreçler gerçekleşir? .. 199 İşçi ihbar ve kıdem tazminatlarını iade etmek zorunda mıdır? 199 İş güvencesi hükümleri kapsamındaki işçinin iş sözleşmesinin feshinde kötüniyet varsa, ayrıca kötüniyet tazminatı da ödenebilir mi? 201 Toplu işçi çıkarma nasıl tanımlanmıştır? 202 Toplu işçi çıkarılmasında izlenecek prosedür var mıdır? 204 Toplu işçi çıkarılması sırasında sendika temsilcileriyle neler tartışılacaktır? 206 İşveren toplu olarak çıkardığı işçilerin yerine yeni işçi alabilir mi? 207 İşyerinin kapatılarak işçilerin iş sözleşmesine toplu olarak son verilmesine ilişkin bir prosedür var mıdır? 207 D- HAKLI NEDENLE^ESİH 1- GENEL OLARAK Haklı bir nedene dayanarak iş sözleşmesinin derhal feshi mümkün müdür? 209 Yasanın 24 ve 25. maddelerinde sayılanlardan başka haklı fesih nedenleri var mıdır? 210 Haklı nedenle fesih hakkını kullanmak için bir süre var mıdır? 211 Belirli süreli iş sözleşmesi süresinin bitimini beklemeden haklı nedenle feshedilebilir mi? 214 Haklı bir nedenle iş sözleşmesini bozan taraf karşı taraftan ihbar tazminatı isteyebilir mi? 215 2- İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESHİ Ã®ş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenlerle derhal feshinin koşullan nelerdir? 217 İşçiye iş sözleşmesini derhal feshetme olanağı veren sağlık nedenleri hangileridir? 218 İşçinin yakın ilişkide bulunduğu işçi ya da işveren bulaşıcı hastalığa tutulursa işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir mi? 221 Çalışırken ağır bir hastalık geçiren işçi eski işini yapamadığını ileri sürerek daha hafif bir işe verilmesini isteyebilir mi, iş verilmediği takdirde iş sözleşmesini sağlık nedenleriyle feshedebilir mi? 222 İşçi, işverenin önemli derecede kusuru bulunan uğradığı iş kazasını gerekçe göstererek haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir mi? 223 İşveren sözleşmenin yapımı sırasında işçiyi yanıltırsa, işçi iş sözleşmesini derhal feshedebilir mi? 224 İşverenin, işçinin şeref ve namusuna dokunacak davranışlarda bulunup, sözler sarf etmesi, işçi için haklı fesih nedeni olabilir mi? ′. 225 İşvereç işçiye karşı bir suç işlerse, işçinin sözleşmeyi feshetmesi mümkün müdür? 227 İşçinin işveren veya diğer bir işçi tarafından cinsel tacize uğraması haklı fesih nedeni midir? 228 İşçinin ücretinin veya istediği avansın işverence ödenmemesi haklı bir fesih nedeni olabilir mi? 229 İşçinin ücretinin düşürülmesi haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesine olanak verir mi? 233 İşverenin işçinin ücretini yükseltmemesi haklı fesih nedeni olabilir mi? 235 İşverenin değişmesi işçiye haklı fesih olanağı verir mi? 236 İş koşullannın değiştirilerek ağırlaştırılması fesih hakkı doğurur mu? 239 İş koşullarının esaslı tarzda değişikliğine hangi örnekler verilebilir? 239 İşçinin iş sözleşmesi koşullarında yapılacak önemli değişiklikleri kabul etmemesi durumunda hangi sonuçlar ortaya çıkacaktır? ... 243 İşyeri değiştirilen işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir mi? İşyeri naklinde işverenin yetkisinin kapsamı nedir? ., 245 İşçinin çocuğuna bakmak için işten ayrılması haklı fesih nedeni olabilir mi? 250 Sigortasız çalıştırılan ya da primleri eksik gösterilen işçinin istifası haklı fesih sayılabilir mi? 251 İşverenin yıllık izin kullandırmaması işçiye haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme olanağı verir mi? 252 İşçi, hangi zorlayıcı nedenleri ileri sürerek iş sözleşmesini derhal feshedebilir? 253 İşverenin yasadışı lokavta başvurması durumunda işçinin haklı nedenle feshi mümkün müdür? 256 3- İŞVERENİN HAKLI NEDENLE FESHİ İşveren hangi gerekçeleri göstererek iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir? 256 İşveren kendisi yönünden haklı olan her nedene dayanarak iş sözleşmesini feshedebilir mi? 258 İşveren kendisine haklı fesih nedeni verecek gerekçe bulunmasına karşın, işçiyi bağışlarsa, daha sonra bu nedeni gerekçe göstererek işçiyi işten çıkarabilir mi? 261 İşveren disiplin kurulunun verdiği karara uymak zorunda mıdır? Fesih yetkisi disiplin kurulu kararına bağlanmışsa, işveren işçinin sözleşmesini haklı nedenle disiplin kuruluna gitmeden feshedebilir mi? 262 Haklı nedenle işçinin iş sözleşmesini fesheden işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda mıdır? 266 İşçinin iş sözleşmesinin feshi mahkeme tarafından haksız bulunursa, işçi işe iade ve boşta geçen sürenin ücretini isteyebilir mi? 267 İş sözleşmesini haklı nedenle fesheden taraf, karşı tarafın davranışı nedeniyle uğradığı zararın karşılanmasını isteyebilir mi? 270 İşveren hangi sağlık nedenlerine dayanarak işçinin iş sözleşmesini derhal feshedebilir? 271 İşçinin kusurlu olmadığı hastalığı nedeniyle iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir mi? 273 İşçi, iş sözleşmesinin yapıldığı sırada gerçeğe uygun olmayan bilgiler vererek işvereni yanıltırsa, iş sözleşmesi haklı nedenden ötürü derhal feshedilebilir mi? 276 İşçi, işveren ya da onun aile üyelerinden birine hakaret ederse, işveren iş sözleşmesini derhal feshedebilir mi? 276 İşçinin işveren ya da diğer işçilere sataşması durumunda işverenin sözleşmeyi derhal feshetme olanağı var mıdır? 278 İşçinin işerine sarhoş olarak gelmesi işverene sözleşmeyi bildirimsiz olarak feshetme hakkı verir mi? 283 İş sözleşmesinin bildirimsiz feshine neden olan, işçinin doğruluk ve dürüstlüğe ay kın davranışları nelerdir? 284 Yargıtay hangi davranışları dürüstlük ve bağlılığa aykırı saymaktadır? 287 İşyerinde işverene karşı toplu eylem yapan işçinin iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir mi? Bu durum bağlılığa aykırılık olarak kabul edilir mi? 290 İşçinin görevini yapmaması durumunda iş sözleşmesi derhal feshedilebilir mi? 291 İşçi işyerindeki makine ve diğer malzemelere zarar verirse iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir mi? 293 İşçinin iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi durumunda, iş sözleşmesinin derhal feshi mümkün müdür? 294 İşçinin işine gelmemesi işverene haklı nedenle fesih olanağı verir mi? 297 İşveren işçinin devamsızlığının haklı bir nedene dayanıp dayanmadığını araştırmak zorunda mıdır? 299 İşçinin işine gelmemesi işverene haklı nedenle fesih olanağı verir mi? 302 Yargıtay hangi devamsızlık durumlarını fesih için haklı neden saymaktadır? t 304 İşveren sürekli işe geç gelen işçisini tazminatsız olarak haklı nedenle işten çıkarabilir mi? 308 İşveren hangi zorlayıcı nedenlerle iş′sözleşmesini derhal feshedebilir? 310 İşçinin işyerinde işlediği bir suçtan ötürü iş sözleşmesine son verilebilir mi? 312 İşyerinde işlediği suçtan ötürü iş sözleşmesi feshedilen ve hakkında dava açılan işçinin ceza mahkemesinde beraat etmesi durumunda iş sözleşmesinin feshi haksız sayılabilir mi? 314 Tutuklanma nedeniyle işyerine devam edemeyen işçinin iş sözleşmesi işverence devamsızlık nedeniyle derhal feshedilebilir mi? 316 III- EKLER BİLDİRİM ÖRNEKLERİ 1. Savunma isteme yazısı örneği 319 2. Uyan cezası bildirimi örneği^. 320 3. Devamsızlık tutanağı örneği 321 4. Deneme süresinde iş sözleşmesi feshedilenler için fesih bildirim örneği 322 5. İş güvencesi kapsamı dışında kalanlar için süreli fesih bildirimi örneği 323 6. Geçerli nedene dayalı fesih bildirimi örneği 324 7. Haklı nedenle fesih bildirimi örneği 325 8. Toplu işçi çıkarma bildirim örnekleri 326 a) Çalışma Bölge Müdürlüğü′ne yapılacak bildirim: 326 b) Türkiye İş Kurumu′na yapılacak bildirim: 327 c) İşyeri sendika temsilciliğine yapılacak bildirim: 328 4857 sayılı İŞ YASASI 329
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı