Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Türk Hukukunda Yabancı Unsurlu Hukukî İşlemlerin Şekline Uygulanacak Hukuk
Türk Hukukunda Yabancı Unsurlu Hukukî İşlemlerin Şekline Uygulanacak Hukuk
Temel DOĞANGÜN
Sayfa Sayısı
:
208
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
1996
ISBN NO
:
9754640866
80,00
TL ÖNSÖZ "Türk Hukukunda Yabancı Unsurlu Hukukî İşlemlerin Şekline Uygulanacak Hukuk", Temel Doğangün′ün Milletlerarası Özel Hukuk alanında 1989 yılında başarıyla tamamladığı yüksek lisans çalışmasındaki tez konusudur. Yedi yıllık bir aradan sonra Doğangün anılan çalışmasına dayanmak suretiyle bu kitabı yazmıştır. Hâkim T. Doğangün, kuramsal çalışmalarına mesleki tecrübesini de ekleyerek bu kitabı hazırladığına göre, kitap, bu alanda akademik çalışmalarda bulunanlar kadar, hukuk uygulamacıları için de yararlı olacaktır. Her eser, ait olduğu konuda yeni tartışmaların, yeni çalışmaların bir başlangıç noktası olmalıdır. Dolayısıyla, bir kitabın değeri, içindeki her hususun onu okuyan herkes tarafından mutlak biçimde paylaşılması ile değil, ondan yararlananların zihinlerinde yeni sorulara yer açmasıyla, eski bildiklerini yeniden bir yanlış - doğru değerlendirmesine tâbi tutmak bakımından okuyucularını tahrik etmesiyle ortaya çıkar. Bu nedenle, Doğangün′ün bu değerli çalışmasını okuyanlar da, o-rada yer alan gözlem ve görüşlerin tümünü paylaşmayabilirler. Ancak, çalışmadan kendi düşünme ve irdeleme boyutlarına eklenecek olanlar açısından bir değerlendirme yaptıklarında muhakkak ki olumlu sonuca varacaklardır. Öte yandan, Milletlerarası Özel Hukuk, ne yazık ki, hukuk öğretimimizde henüz yeterince değerlendirilemeyen konulardan birisidir. Bu durum, uygulamayı da olumsuz yönde etkilemektedir. Milletlerarası hukuk alanıyla irtibatlı birçok dâvada, mahkemelerimiz karar vermekte çok zorlanmakta, hattâ verilen bazı kararların doğruluğu veya yerindeliği uzun süre tartışılmaktadır. Daha da üzücü olanı, bazı olaylarda, dâvanın içerdiği milletlerarası unsur mahkemelerimizin gözünden kaçmakta ve dolayısıyla dâvada asıl uygulanması gereken kurallar yerine, adil hükmün verilmesini sağlamaya elverişli bulunmayan kurallar uygulanmaktadır. Milletlerarası unsurlu dâvalarda, Türk mahkemelerinin yetkisinin belirlenmesi, usul kurallarının doğru seçimi ve yorumu konularında da ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Oysa, küresel değerlerin gittikçe çoğaldığı ve dünya siyaseti kadar, dünya ekonomik düzeninin de hızla küresel değerler istikametinde değiştiği günümüzde, Türkiye, uluslararası ilişkiler ortamında aktif bir konum kazanmak çabasını en yüksek düzeylerde göstermek zorundadır ve bu çabayı gittikçe de yoğunlaştırmaktadır. Böyle bir noktada Türk yargı düzeninin uluslararası itibarı olağanüstü önemli bir husus olarak Türkiye′nin gündemindeki yerini almış bulunmaktadır. Bu nedenle, Türk hukukçularının ve öncelikle de Türk hâkimlerinin, uluslararası hukukun bütün alanlarında bilgi ve tecrübelerini vakit kaybetmeksizin artırmaları, görüş açılarını geliştirmeleri bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu zorunluluğun bir teyidini Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Plânında, Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecinin bir gereğini vurgulamak amacıyla yer verilen şu paragrafta bulmaktayız: "AB ile bütünleşme süreci içinde gerek politikaların oluşturulması ve uygulanmasında, gerek yeniden düzenlenecek kurumsal yapının işleyişinde başarı sağlanmasının ön şartı, kalifiye insan gücünden ve özellikle ekonomi, dış politika ve hukuk alanlarında sorunlara, uluslararası i-lişkilerin gerektirdiği açılardan her düzeyde yaklaşabilen uzman personelden yararlanabilmektedir. Bu amaçla, yüksek ve teknik öğretim sistem ve programları, gelişmiş ülkelerde uygulanan programlara koşut olarak, uluslararası konu ve boyutlara ağırlık verecek biçimde yeniden düzenlenecektir". İhtiyaç çok boyutludur ve kapsamlı tedbirlerin alınmasını gerektirmektedir. Ancak, sorun, biraz da mesleğin insanlarının kendilerine yeni hedefler belirleyerek, o hedefler yönündeki çalışmalarında başarılı olabilmenin icabettirdiği konularda bilgi ve tecrübe donanımını kazanmak azmiyle gösterecekleri çabaya dayanmaktadır. İşte bu nedenledir ki, pratikte daha kolay günlük başarı getirebilecek ve bir unvan elde etmek bakımından daha rahat çalışma şartlan içinde yapılabilecek yüksek lisans çalışmaları yerine, kendisini Milletlerarası Özel Hukuk alanında yetiştirmeye yöneltip, bu alanın önemli bir konusu olan "şekle uygulanacak hukuk" ile ilgili bir monografik çalışmayı yayınlama cesaretini gösteren Temel Doğangün′ü candan kutlarım. Doç. Dr. Tuğrul ARAT Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Başkanı İÇİNDEKİLER KISALTMALAR 17 GİRİŞ 1 X I. - KONU ...19 II. KONUNUN ÖNEMİ 19 III. İNCELEMENİN AMAÇ VE PERSPEKTİFİ 21 IV. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 21 V. SUNUŞ PLÃNI 22 BİRİNCİ BÖLÜM HUKUKÃ İŞLEM KAVRAMI ve HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİ § 1- HUKUKÃ İŞLEM KAVRAMI 25 I. HUKUKÃ İŞLEMİN TANIMI 25 II. HUKUKÃ İŞLEMİN UNSURLARI 27 1- Hukukî İşlemin Kurucu Unsurları 27 A- İrade Açıklaması 27 a- Genel Olarak 27 b- İrade Açıklamasının Türleri 28 aa- Kullanılan Vasıtaya Göre 28 bb- Açık Veya Kapalı Olmasına Göre 28 cc- Yazılı Veya Sözlü Olmasına Göre 29 dd- Muhataba Varması Gerekip Gerekmemesine Göre ; 29 ee- Şekle Bağlı Olup Olmamasına Göre 29 B- İrade Açıklamasına Eklenmesi Gereken Diğer Kurucu Unsurlar 29 2- Hukuki İşlemin Etkinlik Unsurları 3 1 III. HUKUKÃ İŞLEMİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 31 IV. HUKUKİ İŞLEMİN TÜRLERİ 32 1. Tarafların Sayısına Göre 32 A- Tek Taraflı Hukukî İşlemler 32 B-Çok Taraflı Hukukî İşiemler 33 a- Sözleşmeler 33 b- Kararlar 33 2. Konusuna Göre 34 3. İvazlı İvazsız Oluşlarına Göre 34 A- İvazlı Hukukî İşlemler ...34 B- İvazsız Hukukî İşlemler 34 4. Hukukî Sonuçlarını Meydana Getirdikleri Ana Göre 34 A- Sağlararasi Hukukî İşlemler 35 B- Ölüme Bağlı Hukukî İşlemler 35 5- Mamelek Üzerindeki Etkilerine Göre 35 A- Borçlandıncı İşlemler 35 B- Tasarruf İşlemleri 35 Ç- Kazandırıcı İşlemler 36 6- Sebebe Bağlı Olup Olmamalarına Göre 36 /A- Sebebe Bağlı Hukukî İşlemler 36 B- Soyut Hukukî İşlemler 36 § 2. HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİ 37 I. GENEL OLARAK ŞEKİL 37 II. ŞEKLİN YARAR VE SAKINCALARI 38 1- Şeklin Yararlan 38 A- Tarafları Düşünmeye Sevketmesi 38 B- Hukukî İşleme Kesinlik Sağlaması 38 C- Hukukî İşleme Açıklık Getirmesi 38 D- İsbat Kolaylığı Sağlaması 38 E- Hukukî İşleminYorumunu Kolaylaştırması 38 F- Aleniyet Sağlaması 39 2- Şeklin Sakıncaları 39 A- Hukukî İşlemin Yapılmasını Güçleştirmesi 39 B-Şekil Eksikliğinin Hukukî İşlemin Geçersizliğine Neden Olması 39 C- Bazı Durumlarda İsbat İmkânını Ortadan Kaldırması 39 III. ŞEKLİN TÜRLERİ 40 1- Amaçlarına Göre 40 A- Geçerlik Şekli 40 B- İsbat Şekli 41 2- Yapılış Tarzlarına Göre 42 A- Yazılı Şekil 42 a- Adî Yazılı Şekil 42 aa- Metin 43 bb- İmza 43 b-Mevsuf Yazılı Şekil 43 c- Resmî Şekil 44 d- Resmî Sicillere Tescil 46 e- İlân 46 B- Sözlü Şekil 47 IV. ŞEKLE AYKIRILIĞIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 48 1- Geçersizliğin Hukuki Niteliği 48 A- Butlan Görüşü 49 B- Kendine Özgü Geçersizlik Görüşü 50 C-Yokluk Görüşü. 51 2- Şekle Aykırılığı İleri Sürme Hakkının Kötüye Kullanılması 52 3- Şekil Eksikliğiyle Sakat Bir Hukukî İşlemin Başka Bir Hukukî İşleme Dönüştürülmesi 55 İKİNCİ BÖLÜM YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUKUN TÃYİNİ § 1- TEORİK AÇIDAN YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUK 57 I- GENEL OLARAK YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUK 57 1- LRA İlkesi 59 2- Lex Causae 61 II- YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUKUN TARİHİ GELİŞİMİ 62 1- Genel Olarak 62 2- Türk Hukukunda 66 III. YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUKUN TEORİK ESASI 72 1- Statü Görüşü 72 2- Kamu Düzeni Görüşü 73 3- Milletlerarası Teamül Kuralı Görüşü 74 4- İrade Muhtariyeti Görüşü 74 VI. ALTERNATİF NİTELİKLİ KURALIN HİZMET ETTİĞİ MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK MENFAATLERİ 75 1- Taraf Menfaatleri 77 A-Genel Olarak 77 B- Hukukî İşlemin Şekli Bakımından 78 2- İşlem Menfaatleri 79 A-Genel Olarak 79 B- Hukukî İşlemin Şekli Bakımından 80 3- Düzen Menfaatleri 82 A- Milletlerarası Çözüm Yeknesaklığı 83 a- Genel Olarak 83 b-Hukukî İşlemin Şekli Bakımından 83 B- İç Çözüm Yeknesaklığı 84 a- Genel Olarak 84 b- Hukukî İşlemin Şekli Bakımından 84 C- Gerçek Bir Kararın Verilmesindeki Düzen Menfaati 84 a-Genel Olarak 84 b- Hukukî İşlemin Şekli Bakımından 85 § 2- TÜRK HUKUKUNDA YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUK 86 I-MÖHUK AÇISINDAN 86 II. BİR KANUNLAR İHTİLÃFI KURALI OLARAK MÖHUK′nun 6. MADDESİNİN YAPISAL AÇIDAN İNCELENMESİ 87 1- Bağlama Konusu 88 A- Genel Açıklamalar 88 a- Tanım 88 b- Vasıflandırma 88 B- MÖHUK′nun 6. Maddesi Bakımından 90 2- Bağlama Noktası 92 A- Genel Açıklamalar 92 a- Tanım 92 b- Vasıflandırma 93 B- MÖHUK′nun 6. Maddesi Bakımından 93 a- İşlemin Yapıldığı Yer Hukuku 95 aa- Tek Taraflı Hukukî İşlemlerde 97 bb-Karşılıklı Hukukî İşlemlerde 98 aaa-Hazırlar Arası Hukukî İşlemlerde 99 bbb- Hazır Olmayanlar (Gaipler) Arası Hukukî İşlemlerde 100 (1) İnikat Yeri Sistemi ..100 (2) Kümülatif Sistem 102 (3) Distribütif Sistem 103 (4) Alternatif Sistem 104 b- İşlemin Esasına Uygulanacak Hukuk 105 III. KANUNLAR İHTİLÃFI KURALLARININ TÜRLERİ ve MÖHUK′nun 6. MADDESİNİN BU TÜRLER İÇİNDEKİ YERİ 1 10 I- Genel Olarak Kanunlar İhtilâfı Kurallarının Türleri I 10 A- Tek Yanlı ve Çok Yanlı Kanunlar İhtilâfı Kuralları 1 1 1 B- Bağımsız ve Bağımlı Kanunlar İhtilâfı Kuralları 1 1 1 C- Yalın, Basamaklı ve Taraflara Seçme İmkânı Veren Kanunlar İhtilâfı Kuralları 112 2- MÖHUK′nıın 6. maddesinin Bu Türler İçindeki Yeri 1 13 § 3- YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERDE ŞEKİL ŞARTINA UYMAMANIN SONUÇLARI 113 I. ALTERNATİF NİTELİKLİ KURAL AÇISINDAN 114 1- Hangi Hukukun Şekil Kurallarına Uyulduğunun Kararlaştırılmış Olması Durumu 114 2- Hangi Hukukun Şekil Kurallarına Uyulduğunun Kararlaştırılmamış Olması Durumu 115 A- Şeklin Her İki Hukuka Birden Aykırı Olması 1 15 B- Şeklin Bir Hukuka Uygun Diğerine Aykırı Olması 116 II. ALTERNATİF NİTELİKLİ KURALIN UYGULAMA ALANI DIŞINDA KALAN DURUMLAR AÇISINDAN 1 16 1- Alternatif Nitelikli Kuralı Genişleten Durumlar 1 16 2- LRA İlkesi Veya Lex Causae′nin Uygulanmasının Zorunlu Olduğu Durumlar I 17 3- LRA İlkesi Veya Lex Causae′yi Bertaraf Eden Durumlar 1 1 8 III. LEX LOCI ACTÜS ve LEX CAUSAE′ye GÖRE ŞEKLE TÃBİ OLMAYAN HUKUKÃ İŞLEMLER BAKIMINDAN 118 1- Hukukî İşlemin Şeklinin Lex Loci Actus ve Lex Causae Dışında Diğer Bir Hukukun Şekil Kurallarına Bağlanması Durumu 1 18 2- Hukukî İşlem İçin Taraflarca Şekil Şartı Öngörülmesi Durumu 1 19 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUKUN UYGULAMA ALANI VE BU ALANIN KANUNLAR İHTİLÃFININ GENEL ESASLARI BAKIMINDAN SINIRLANDIRILMASI 1 - TÜRK HUKUKUNDA YABANCI UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUKUN UYGULAMA ALANI 12i I. ALTERNATİF NİTELİKLİ KURALIN UYGULAMA ALANI .....121 1- Genel Açıklamalar 121 2- Örnekler 122 II. ALTERNATİF NİTELİKLİ KURALI GENİŞLETEN DURUMLAR 124 1-MOHUK′ııda , 124 2- Milletlerarası Özel Hukuka İlişkin Konularda Yapılan Milletlerarası Sözleşmelerde 126 a- Genel Açıklamalar 126 b- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 127 lif. ALTERNATİF NİTELİKLİ KURALIN İSTİSNALARI 130 1- LRA İlkesinin Zorunlu Uygulama Alanına Sahip Olduğu Hukukî İşlemler 130 A- Resmî Senetler 130 B- Evlenmeler 134 a- Evlenmenin Şekline Uygulanacak Hukuk 134 aa- LRA İlkesinin Zorunlu Olduğu Durumlar 134 aaa- Yurt Dışında Yapılan Evlenmelerde 135 bbb- Türkiye′de Yapılan Evlenmelerde 136 bb- Konsolosluk Evlenmeleri 136 aaa- Yetki Şartı , 137 bbb- Taraflara İlişkin Şartlar 138 b-Evlenmenin Şekline Uygulanacak Hukukun Uygulama Alam 138 aa- Evlilik Öncesi İşlemlerde 139 bb- Evlenme Anındaki İşlemlerde 140 cc- Evlenme Sonrası İşlemlerde i 42 C- Kambiyo Senetleri 142 a- Poliçe ve Bonolarda 143 aa- Genel Kural 143 bb- İstisnalar , 144 b-Çeklerde .; 145 2- Lex Caıısae"nin Zorunlu Uygulama Alanına Sahip Olduğu Hukukî İşlemler 148 A- Aynî Hak Doğuran Hukukî İşlemler 148 a- Taşınmaz Mallarda 148 aa- Genel Olarak 148 bb- Türk Hukukunda 149 b- Taşınır Mallarda 152 B- İşlem Yeri Hukukunda Bilinmeyen Veya Bu Yerde Yapılması Mümkün Olmayan Hukuki İşlemler 154 C- İşgal Ordusunun Mensuplarının Hukukî İşlemleri 155 3- LRA İlkesini ve Lex Causae′yi Bertaraf Eden Hukukî İşlemler 156 A- Aleniyet Şekilleri 157 a- Genel Açıklamalar 157 b- Aleniyet Şeklinin Türleri Bakımından Şekle Uygulanacak Hukuk 157 aa- Resmî Sicillere Tescil 158 bb- İlân 158 aaa- Üçüncü Kişilerin Korunmasını Amaçlayan İlânlarda 158 bbb-Özel Nitelikli İlânlarda 159 B- Mezun Kılıcı Şekiller 162 a- Genel Açıklamalar 162 b- Yabancı Unsurlu Mezun Kılıcı İşlemler Bakımından 162 aa- Esasa İlişkin Sorunlarda 163 bb- Şekle İlişkin Sorunlarda 163 aaa- Mezuniyetin Kişi, Kişi Topluluğu Veya Resmî Makam Tarafından Verilmesi 163 bbb- Mezuniyetin Adlî Makam Tarafından Verilmesi 164 C- Usu! Hukukuna İlişkin İşlemlerin Şekli 164 a- Genel Açıklamalar 164 b- Usul Hukukuna İlişkin İşlemlerin Şekline Uygulanacak Hukuk 165 c- Bazı Usul Hukuku İşlemlerinin Şekli Bakımından Uygulanacak Hukukun Tayini 166 aa- İsbatın Şekli Bakımından 166 bb- Usul Sözleşmelerinin Şekli Bakımından 169 15 cc- Çifte Karakterli İşlemlerin Şekli Bakımından 174 dd- Tebligat Bakımından 175 ee- İstinabe Bakımından 176 § 2- YABANCİ UNSURLU HUKUKÃ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE UYGULANACAK HUKUKUN UYGULAMA ALANININ KANUNLAR İHTİLÃFININ GENEL ESASLARI BAKIMINDAN SINIRLANDIRILMASI 177 I. Önsorun 177 1- Genel Açıklamalar 177 2- Hukuki İşlemlerin Şekli Bakımından 178 II. ATIF ....179 1- Genel Açıklamalar 179 2- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 180 III. KANUNA KARŞI HİLE 184 1-Genel Açıklamalar 184 2- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 185 IV. KAMU DÜZENİ 187 1- Genel Açıklamalar 1 87 2- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 1 88 V. DOĞRUDAN DOĞRUYA UYGULANAN KURALLAR I 88 1- Genel Açıklamalar 1 88 2- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 189 VI. YABANCI HUKUKUN UYGULANMASI 189 1- Genel Açıklamalar 189 2- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 190 VII. KAZANILMIŞ HAKLAR 190 1- Kanunların Zaman İtibarıyla Uygulanmasından Doğan Sorunlar 191 A- Genel Açıklamalar 191 B- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 191 2- Statü Değişikliğinden Doğan Sorunlar 193 A- Genel Açıklamalar 193 B- Hukukî İşlemlerin Şekli Bakımından 193 SONUÇ 195 BİBLİYOGRAFY A. 199
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı