Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Uluslararası Hukuk Açısından Ege Karasuları Sınırlandırması
Uluslararası Hukuk Açısından Ege Karasuları Sınırlandırması
Dr.Uğur BAYILLIOĞLU ( Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi )
Sayfa Sayısı
:
267
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2011
ISBN NO
:
9786055593353
320,00
TL ÖNSÖZ Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorunların önemli bir bölümü Ege De-nizine ilişkindir. Ege Denizine ilişkin olarak yaşanan karasuları, kıta sahanlığı, egemenliği tartışmalı adalar, hava sahası ve FIR hattına ilişkin sorunlar, Türk-Yunan ilişkilerinde başat rol oynamakta ve tarafların önemli bir dış politika gündemini oluşturmaktadır. Ege Karasuları Sorunu da Egeye ilişkin diğer sorunları etkileyen ve onlardan etkilenen son derece kilit bir konumdadır. Ege Karasuları Sorununun bir unsurunu, kamuoyu tarafından daha yakından bilinen ve 12 mil sorunu olarak gündeme gelen karasuları genişliği, diğer unsurunu ise bitişik ve karşılıklı sahillerde karasuları sınırlandırması oluşturmaktadır. Ege karasuları sınırlandırmasını çeşitli boyutlarıyla konu alan ve sade bir vatandaşın ulaşabileceği kamuya açık bilgi ve belgelerden faydalanılarak hazırlanan bu çalışma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Doktora Programı çerçevesinde, Prof. Dr. Sertaç Hami BAŞERENin danışmanlığında hazırlanan ve 20 Temmuz 2010da Prof. Dr. Serap AKİPEK, Prof Dr. Sertaç Hami BAŞEREN, Doç. Dr. Canan ATEŞ EKŞİ, Doç Dr. Funda KESKİN ATA ve Yrd. Doç. Dr. Cavid ABDULLAHZADEden oluşan jürinin önünde savunularak oybirliği ile kabul edilen doktora tezinin, çeşitli eleştiri ve katkılar dikkate alınarak, ufak bazı değişikliklerle basılmış halidir. Bu vesileyle çalışmanın hazırlanmasına maddi ve manevi açılardan destek ve yardımcı olanlara şükranlarımı sunmak, benim açımdan yerine getirmesi zevkli bir görev olacaktır. İlk olarak, yokluğunu hem insanî hem de akademik açılardan hissettiğim, bu noktaya gelmemin altındaki temel etken olan saygıdeğer hocam, Prof. Dr. M. Aydoğan ÖZMANa en derin minnetlerimi sunmak isterim. Hocamın insanlığı, iş ahlâkı, çalışkanlığı, nezaketi, kibarlığı, tevazu, ilmi ve hocalığı, akademik ve kişisel gelişimime büyük katkı sağlamış ve bundan sonra da örnek alacağım başlıca hasletleri oluşturmuştur. Kendisiyle çalışabilme imkânını bulmak, hayatımdaki en büyük şanstı. Hocama bir kez daha Allahtan rahmet dilerim. Tez danışmanım Prof. Dr. Sertaç Hami BAŞERENe, yoğun programına rağmen bana gösterdiği ilgi, çalışmanın gelişim ve nihayetine olan katkısı ve tüm doktora sürecindeki yardımları nedeniyle şükı anlarımı sunarım. Sertaç Hoca, sadece tez çalışmama önemli katkıda bulunmakla kalmamış; aynı zamanda, hukuki düşünüş şeklimin gelişimini de olumlu yönde etkilemiştir. Prof. Dr. Erdal ONARa, nezaketi ve doktora çalışmalarımın başından itibaren yaptığı yardımlar ve gösterdiği yakınlık nedeniyle; Prof. Dr. Serap AKİPEKe, çalışmanın gelişimine olan katkısı ve tüm doktora sürecindeki yardımları nedeniyle; Prof. Dr. Yüksel İNANa, çalışmayı baştan sona okuyarak yaptığı değerli yorumlar, sağladığı çeşitli kaynaklar ve ilgisi nedeniyle; Prof. Dr. Fügen SARGINa, gösterdiği yakınlık ve güler yüzü nedeniyle; Yrd. Doç. Dr. Cavid ABDULLAHZADEye, çalışmanın gelişimine olan katkısı yanında dostluk ve yardımseverliği nedeniyle; Öğr. Gör. Dr. Eser US ve Arş. Gör. Gamze TURAN BAŞARAya da çalışmanın şeklî unsurları için yaptıkları yardımlar ve arkadaşlıkları nedeniyle şükranlarımı sunarım Yine sevgili arkadaşım Avukat Huri GÜLe, akademik hayatımın başından itibaren verdiği maddi ve manevi destek için ayrıca teşekkür ediyorum. Yine çalışmanın titizlikle basılmasındaki çaba ve emekleri nedeniyle başta Turhan Kitabevinin sahibi ve yöneticisi Turhan POLAT olmak üzere Arif DENİZ, Yusuf GEDİKTAŞOĞLU ve kitabevinin diğer tüm çalışanlarına teşekkürlerimi sunarım. Ve tabii ki sınırsız emek ve fedakârlıklarıyla yetişmemi sağlayan ve bu zorlu süreçte bana sürekli destek olan, şevk veren ve rahat bir çalışma ortamı sağlayan başta annem ve babam olmak üzere tüm aileme en kalbî minnetlerimi sunarım. Bu çalışma, onlardan çaldığım zamanın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Tüm çabalarıma ve aldığım bunca destek ve yardıma rağmen, her çalışmada olduğu gibi bu çalışmada da kimi hatalar olabilir. Söz konusu hatalar, şüphesiz benden kaynaklamaktadır. Bu hataların okuyucu tarafından hoşgörüyle karşılanacağını umuyorum. Son olarak çalışmanın, konuyla ilgili kişilere ve tüm okuyuculara faydalı olmasını temenni ederim. Saygılarımla Dr. Uğur BAYILLIOĞLU Ankara, 2011 GİRİŞ Tezin temel varsayımı ve iddiası, Egede karşılıklı sahillerde bir karasuları sınırlandırması yapılmamış olduğu, bu sınırlandırmanın mutlaka yapılması gerektiği, Egede karşılıklı sahillerde Yunan egemenliğindeki adalar ile Türk sahilleri arasında karasuları sınırlandırması açısından eşit uzaklık yönteminin uygulanması zorunluluğu bulunmadığı noktasındadır. Türkiye ve Yunanistan, sınırlandırma meselesini müzakere etmeli ve hakça ilkeleri gözeterek ve bu bağlamda adaları özel şart olarak değerlendirerek, bir andlaşma ile sonuca ulaşmalıdır. Esasen böyle bir uygulama, münhasıran, karasuları sınırlandırması konusundaki uluslararası andlaşmalar ve örf ve adet hukuku kurallarından oluşan uluslararası hukuk kuralları ve bu kuralları yorumlayan ve geliştiren uluslararası yargı ve doktrin içtihadı ile tam ve kesin bir şekilde uygunluk gösterecektir. Taraflar aralarında yapacakları müzakerelerde, yanlış tarafta bulunan Yunan adalarını özel şart kapsamına alabilir. Özel şart kapsamına girmenin sonuçlarını da yine taraflar müzakereler ile kararlaştırabilir. Bu adaların bazılarına daha az karasuyu alanı verilmesi kararlaştırılabilir veya bu adaların hepsine veya bir bölümüne tam etki tanınarak bir orta hat uygulaması yapılabilir. Bunun gibi bazı küçük ada, adacık veya kayalıkların, esas nokta olarak nazara alınmaması şeklinde bir düzenlemeye gidilebilir. Burada önemli olan nokta sınırlandırmanın hakça ilkeler doğrultusunda yapılmasıdır. Egede Türkiyenin, sınırlandırma alanının her noktasında orta hattı kabul etme yükümlülüğü yoktur. Bir başka ifadeyle Yunanistan, Türkiyeye, sınırlandırma alanının her noktası için orta hat uygulamasını dayatamaz. Bununla beraber, Türkiyenin rıza göstermesi durumunda, taraflar karasuları sınırlandırmasında orta hat yöntemini esas alabilir. Buradaki nüans, uluslararası hukukun karasuları sınırlandırmasına ilişkin kurallarının değerlendirilmesi sonucu, Ege coğrafyasında yapılacak karasuları sınırlandırmasında Türkiyenin orta hattı kabul etme yükümlülüğünün olmamasıdır. Tarafların orta hat uygulamak iradesini göstermeleri durumunda dahi, bunun için de andlaşma yapmak zarureti bulunmaktadır. Zira hem tek taraflı bir işlemle karasuları sınırlandırması yapmak mümkün değildir hem de ancak bu şekilde teknik meseleler halledilerek, kesin bir sınırlandırma işlemi yapılabilir. Orta hat uygulaması halinde, Yunan kazanımlarını dengelemek için Türkiyeye bazı başka hakların tanınması gerekir ki ancak bu şekilde hakça ilkeler tatminedilmiş olur. Demek ki taraflar, hakça ilkeleri gözeterek karasuları sınırlandırmasını andlaşma ile yapmalıdırlar. Hakça ilkelerin ne şekilde tatmin edileceği taraflarca kararlaştırılabileceği gibi meselenin uluslararası yargıya havalesi durumunda, yargı kuruluşu tarafından takdir ve tespit edilerek hüküm altına alınacaktır. Son tahlilde tarafların Egede açıkça tayin ve tespit edilmiş ve hukuken kesinleştirilmiş bir karasuları sınırlandırması yapmaları zaruridir. Tez çalışması bu bakış açısı çerçevesinde hazırlanmıştır. Bunun için, öncelikle tarihi enstürmanlar incelenerek, taraflar arasında Egede bir karasuları sınırlandırması yapılmamış olduğu ortaya konacaktır. Bu noktada, mevcut hukuki durum itibariyle Egede Yunanistanın iddia ettiği gibi orta hatta dayalı bir sınır olmadığı açıklanacaktır. Ardından, karasuları sınırlandırması konusundaki uluslararası hukuk kuralları tarihi gelişimleri ışığında incelenecektir. Bu noktada adaların karasuları sınırlandirmasındaki etkisi üzerinde durulacak ve bu konuda çeşitli uluslararası yargı kararları ve devletlerarası andlaşma örnekleri sunulacaktır. Ardından bu çerçevede Egede karşılıklı sahillerde nasıl bir sınırlandırma yapılmalıdır sorusuna cevap aranacaktır. Bu da çeşitli varsayımlar doğrultusunda yapılacaktır. Tüm bunları açıklayabilmek için, Egedeki karasuları iç ve yan sınırı bahsine de değinmek gerekecektir. Burada tarafların muhtemel düz esas hat ve hukuki körfez uygulamalarına değinilecek ve bunların sınırlandırmaya etkisi üzerinde tespitler yapılacaktır. İÇİNDEKİLER Önsöz v Kısaltmalar xiii GİRİŞ 1 BİRİNCİ BOLUM KARASULARININ İÇ VE YAN SINIRI VE EGEDEKİ DURUM I. KARASULARININ İÇ SINIRI VE EGEDEKİ DURUM A. Genel Olarak Esas Hat Yöntemleri 3 B. Egede Uygulanan Esas Hat Yöntemleri. 1. 7 Türkiyenin Durumu 7 a. Türk Mevzuatındaki Durum ve Mevcut Uygulama 7 b. Türkiyenin Düz Esas Hat Yöntemi Uyguladığına İlişkin Yunan İddiaları 12 c. Türkiyenin Düz Esas Hat Uygulayabileceği Alanlar 16 2. Yunanistanın Durumu 20 a. Yunan Mevzuatındaki Durum ve Mevcut Uygulama 20 b. Yunanistanın Düz Esas Hat İddiaları 21 3. Egedeki Körfezler ve Körfezlerin Girişinin Düz Bir Hat ile Kapatılması Meselesi: 27 a. Uluslararası Hukukta Körfezler ve Körfez Statüsüne Bağlanan Hukuki Sonuçlar 27 b. Egede Türkiyenin Düz Hat ile Girişini Kapatabileceği Körfezler 30 c. Egede Yunanistanın Düz Hat ile Girişini Kapatabileceği Körfezler 39 C. Değerlendirme 40 II. KARASULARININ YAN SINIRI VE EGEDEKİ DURUM 42 A. Genel Olarak Karasuları Yan Sınırını Tespit Açısından Kullanılan Yöntemler: 42 B. Ege′de Karasularının Yan Sınırı 43 1. Lozan Andlaşması Düzenlemesi 43 2. Sınır Komisyonunun Kabul Ettiği Protokol ve Sonrasındaki Gelişmeler: 44 C. Egede Karasuları Yan Sınırı Nasıl Çizilmelidir? 48 İKİNCİ BÖLÜM KARŞILIKLI SAHİLLERDE KARASULARI SINIRLANDIRMASI AÇISINDAN EGEDE MEVCUT DURUM I. LOZAN ANDLAŞMASI HÜKÜMLERİ 51 II. LOZAN ANDLAŞMASI İLE YETKİLENDİRİLEN SINIR KOMİSYONUNUN HARİTASI BAĞLAMINDA ORTAYA ATILAN YUNAN İDDİALARI 57 III. 4 OCAK 1932 TARİHLİ TÜRK-İT AL YAN ANDLAŞMASI (Ankara Andlaşması) 59 A. Andlaşmanın Yapılışı ve Çizilen Sınırın Niteliğinin Değerlendirilmesi 59 1. Andlaşmanın Karasuları Sınırı Çizmediğine İlişkin Görüşler 60 2. Andlaşmanın Hem Aidiyet Belirlediği Hem de Karasuları Sınırlandırması Yaptığına İlişkin Olarak İleri Sürülebilecek Görüşler 62 3. Görüşümüz 70 B. Andlaşma ile Karşılıklı Sahillerde Sınırlandırmada Esas Alınan Yöntem 72 IV. 4 OCAK 1932 TARİHLİ MEKTUP TEATİSİ 74 V. 28 ARALIK 1932 TARİHLİ TOPLANTI TUTANAĞI 76 A. Tutanak ile Çizilen Sınırın Niteliği 76 B. Tutanakın Geçerliliği Konusundaki Uyuşmazlık ve Tarafların Tezleri78 C. Tutanaka İlişkin Bazı Yunan İddiaları ve Eleştirisi 87 VI. MENTEŞE ADALARININ YUNANİSTANA DEVRİ VE YUNANİSTANIN ANKARA ANDLAŞMASI′NA HALEFİYETİ 98 VII. KARDAK KRİZİ VE GRİ BÖLGELER TEZİ 99 A. Krizin Gelişimi 99 B. Krizin Sonuçlan ve Karasuları Sınırlandırması Açısından Mevcut Duruma Hukuki Etkisi 104 C. Krizden Sonraki Gelişmeler ve Karasuları Sınırlandırması Açısından Mevcut Hukuki Duruma Etkileri 107 D. Kriz ve Sonrasında ABnin Ege Denizindeki Sorunlara İlişkin Tutumu ve Egedeki Mevcut Duruma Etkisi 114 1. Kriz ve Sonrasında ABnin Tutumu 114 2. Kriz ve Sonrasında ABnin Tutumunun Egedeki Mevcut Duruma Hukuki Etkisi 122 VIII. EGEDE KARASULARI SINIRLANDIRMASININ ÖRF VE ADET HUKUKU BAĞLAMINDA YAPILMIŞ OLDUĞUNA İLİŞKİN YUNAN İDDİALARI VE ELEŞTİRİSİ 125 A. Tarafların Uygulamaları 126 B. Tarafların Opinio Jurisleri 127 1. Türkiyenin Opinio Jürisi 127 a. Türkiyenin Karasuları Sınırlandırması Konusundaki Ulusal Düzenlemeleri: 127 aa) 476 Sayılı Karasuları Kanununun Düzenlemesi 128 bb) 2674 Sayılı Karasuları Kanununun Düzenlemesi 131 b. Türkiyenin Sınırlandırma Andlaşmaları 135 c. Türkiyenin Deniz Hukuku Konferanslarındaki Tutumu 144 aa) I. Deniz Hukuku Konferansında 144 bb) III. Deniz Hukuku Konferansında 144 d) Türkiyenin Egedeki Karşılıklı Sahillerde Orta Hattın Sınır Oluşturduğuna İlişkin Opinio Jürisi Yoktur 147 2. Yunanistanın Opinio Jürisi 150 a. Yunan Ulusal Düzenlemeleri 150 b. Yunanistanın Sınırlandırma Andlaşmaları 151 c. Yunanistanın Deniz Hukuku Konferanslarındaki Tutumu 153 aa) I. Deniz Hukuku Konferansında 153 bb) III. Deniz Hukuku Konferansında 154 d. Yunanistanın Egede Orta Hattı Tanımayan Uygulamaları ve Bunun Hukuki Sonucu 155 IX. DEĞERLENDİRME: EGEDE KARŞILIKLI SAHİLLERDE KARASULARI SINIRLANDIRMASI YOKTUR 157 UÇUNCÜ BÖLÜM KARASULARI SINIRLANDIRMASI AÇISINDAN UYGULANAN YÖNTEMLER VE EGEDE UYGULANMASI GEREKEN YÖNTEM I. GENEL OLARAK KARŞILIKLI SAHİLLERDE KARASULARININ DIŞ SİNERİNİ TESPİT YÖNTEMLERİ 159 A. Erken Uygulamalar 159 B. UHK Çalışmaları 161 C. I. Deniz Hukuku Konferansı 162 1. Konferansta UHK Taslağfnın Değiştirilmesi 162 2. Konferansta Karasuları ve Kıta Sahanlığı Sınırlandırması Arasında Meydana Getirilen Farklar ve Sonuçlan 163 D. III. Deniz Hukuku Konferansı 167 E. Andlaşma ve Orta Hat/Tarihi Haklar/Diğer Özel Şartlar Yöntemi/Kuralı 172 1. Andlaşma 172 2. Orta Hat/Tarihi Haklar/Diğer Özel Şartlar 175 a. Orta Hat 175 b. Tarihi Haklar 176 c. Diğer Özel Şartlar 178 aa) Özel Şart Oluşturan Durumlar 178 bb) Özel Şartların Hakça İlkelerle İlişkisi 181 3. Kuralın Örf ve Adet Hukuku Niteliği 184 4. Değerlendirme 185 A. Andlaşma Dışında Karasuları Sınırlandırması Yöntemleri Arasında Hiyerarşi Yoktur 185 B. Tarafların Anlaşamaması Halinde Orta Hat Otomatik Olarak Karasuları Sınırı Oluşturmaz 188 II. KARASULARI SINIRLANDIRMASI VE ADALARIN DURUMU 191 A. Adaların Karasularına Sahip Olup Olmadığı Meselesi 191 1. Deniz Hukuku Konferansları 192 2. Deniz Hukuku Sözleşmesinin 121/3. Maddesinin Değerlendirilmesi: 195 B. Adaların Karasuları Sınırlandırmasına Etkileri 197 1. Deniz Hukuku Konferansları 197 2. Adaların Karasuları Sınırlandırmasında Özel Şart Oluşturması ve Sonuçları 199 3. Uluslararası Yargı Kararlan 202 4. Devletlerarası Andlaşma Örnekleri 210 C. Tarafların Adaların Karasuları Sınırlandırmasına Etkilerine İlişkin Görüşleri 217 1. Yunan Görüşü 218 2. Türk Görüşü 221 III. EGEDE KARŞILIKLI SAHİLLERDE NASIL BİR KARASULARI SINIRLANDIRMASI YAPILMALIDIR? 223 A. Genel Tespit ve Değerlendirmeler 223 B. Kuzey Sektörü 227 C. Merkez Sektörü 230 D. Güney Sektörü 235 SONUÇ 241 KAYNAKÇA 245
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı