Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Uygulamada İş Güvencesi
Uygulamada İş Güvencesi
Erol AKI / H.Olcay ALTINTAŞ
Sayfa Sayısı
:
282
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9758654896
260,00
TL UYGULAMADA İŞ GÜVENCESİ GİRİŞ Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına saygılı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. 48. maddesine göre, herkes dilediği alanda çalışma ve sözleşme yapma özgürlüğüne sahiptir. 49. maddesine göre de "Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır". İşte Anayasa′mızın bu hükümleri ve bağlı olduğumuz Uluslararası sözleşmeler, İş Kanunu′muzda gerekli değişiklikler yapılarak, işçilerin işveren tarafından geçerli bir neden olmadan işten çıkarılmamaları diğer bir deyişle işçilerin sözleşmelerinin geçerli olmayan nedenlerle feshedilmesinin önlenmesi amacıyla iş güvencesi esasının kabulü zorunlu hale getirmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu, 1475 sayılı önceki İş Kanunu′nun bir kısım maddelerini aynen muhafaza ederken diğer maddelerinde, maddelerin içeriği aynen muhafaza edilmekle beraber içinde bazı değişiklikler yapılmıştır (örneğin, yıllık izin sürelerinin artırılması, eskiden ihbar tazminatı içinde olduğu kabul edilen kötü niyet tazminatının, yeni düzenlemeyle ihbar tazminatının dışında tutulması gibi). Diğer yandan yeni bazı düzenlemelere yer verilmiştir. Nihayet 1475 sayılı İş Kanununda değişiklik yapan 4773 sayılı Kanun ve onu izleyen 4857 sayılı İş Kanunu "İş Güvencesi" gibi uzun yıllar tartışılan, ancak işçi ve işveren arasında konsensüs sağlanamadığı için sürekli ertelenen önemli bir müesseseyi ilk defa hayata geçirmiş bulunmaktadır. Böylece Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO)′nün ilkeleri doğrultusunda getirilen bu düzenleme Türk İş Hukukuna yeni bir pencere açmıştır. Getirilen güvence kapsamında bazı hükümlerin örneğin, işe başlatmama tazminatının miktarı, işverenin mahkeme kararına rağmen işçiyi işe almama hakkının saklı tutulması.buna mukabil işçiye buna benzer bir seçimlik hakkın verilmemiş olması tartışılabilir. Ancak tartışılmayacak olan husus, Türk İş Hukukunda iş güvencesi hükümlerinin önemli bir boşluğu doldurmuş olduğudur. Kanunda İş güvencesi kapsamına giren işyerlerinde çalışmakta ola işçiler bakımından gerek sendikal tazminatın gerekse kötüniyet tazminatının iş güvencesi prosedürü dışında tek başına dava konusu edilemeyeceği esası getirilmiştir. Bu düzenlemeyle yasa koyucunun, işçinin maddi menfaatinden ziyade işinin korumasını ön planda tuttuğu anlaşılmaktadır. 4857 sayılı Kanunla getirilen yeni hükümlerin, Türk İş Hukukuna olumlu etki yapacağı umulmaktadır. Ne var ki getirilen yeniliklerin uygulamada hiçbir aksaklığa yada yetersizliğe meydan vermeyeceğini beklemek yanlış olur. Ortaya çıkabilecek bu tür sorunları bilimsel ve yargısal içtihatlarla, iş yaşamında yer alan işçi ve işverenlerin sağ duyusu ile nihayet yasada yapılacak bazı değişiklerle gidermek mümkün olacaktır. 4857 sayılı Kanun ile getirilmiş bulunan iş güvencesi , 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 4773 sayılı yasa ile değiştirilmeden önceki 31.maddesinde işyeri temsilcileri için kabul edilmiş bulunan mutlak işe iade anlayışından uzaklaşılmıştır. Nitekim 4773 sayılı yasa ile 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31.maddesi değiştirilmiş ve işyeri sendika temsilcilerinin güvencesi eskiye nazaran önemli ölçüde zayıflatılmıştır. Bu çalışmada, iş sözleşmesinin feshi ve iş güvencesi hakkında yapılan genel açıklamalardan sonra konu ile doğrudan ilgili maddelerin metinleri ele alınmış, madde gerekçelerine ise hemen bunun altında yer verilmiştir. Daha sonra da bu maddelerin açıklamasına geçilmiştir. Açıklamalar Yargıtay′ın vermiş olduğu güncel kararlar ile zenginleştirilmiş; henüz karar verilmemiş olup uygulamada karşılaşılan sorunlar hakkında öğretide yer alan çözüm önerilerine ve kendi kişisel düşüncelerimize yer verilmiştir. Ülkemizde iş güvencesi hakkındaki yasa hükümlerinin uygulanması süreci içinde özellikle "geçerli neden" kavramının yargı içtihatları ve bilimsel görüşlerle daha da somutlaşacağı kesindir. Kitabın basım tarihine kadar iş güvencesi ile ilgili olarak yayınlanmış olup az çok istikrar kazanmış Yargıtay kararlarından önemli gördüklerimiz, her maddenin açıklanmasından sonra ayrı bir başlık altında sunulmuştur. ÖNSÖZ Özel hukukun Medeni, Borçlar ve Ticaret Hukuku gibi dalları yanında oldukça yeni bir hukuk dalı olan İş Hukuku, 18inci yüzyılın sonu ile 19uncu yüzyılın başlarında meydana gelen sanayi devrimi ile birlikte hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu dönemde ekonomik açıdan gelişmiş batı ülkelerinde Lonca düzeninin küçük işyerlerinin yerine büyük işyerlerinin ve fabrikaların açılması ile birlikte çalışan işçi sayısında da önemli artışlar meydana gelmiştir. Söz konusu gelişmeler sonucunda o güne kadar bir işverene bağımlı olarak çalışmak zorunda olmayan esnaf ve sanatkarlar, dükkan ve atölyelerini kapatıp fabrikalarda işçi olarak çalışmaya başlamışlardır. Bu durum sanayileşmiş ülkelerde iş gücünün korunması amacıyla devletin bu alana yasama yolu ile müdahalesini gündeme getirmiştir. Bu koruma önceleri çalışma yaşı, işçi sağlığı ve iş güvenliği, işçilerin ücret haklarının güvence altına alınması gibi belirli birkaç alanda ele alınmış iken zaman içinde ortaya çıkan ( ağır ve tehlikeli işlerde çalışma, uzun çalışma saatleri, günlük haftalık ve yıllık dinlenme, örgütlenme ve toplu pazarlık v.b.) yeni sorunlar koruma alanının genişletilmesine yol açmıştır. Batı′da meydana gelen bu gelişmelerden ülkemiz de etkilemiş, özellikle Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) ne üye olunmasından sonra İş Hukukumuzda önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Nitekim işçilerin feshe karşı korunmasını sağlayan 4773 sayılı " İş Kanunu, Sendikalar Kanunu İle Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun "un ve giderek 4857 sayılı İş Kanunu′nun iş güvencesi ile ilgili hükümleri, ülkemizde son yıllarda bu alanda atılmış önemli adımlardan birisi olmuştur. 4857 sayılı İş Kanuna göre iş güvencesi, işçilerin geçerli olmayan nedenlerle işten çıkarılmalarını önlemek amacını gütmektedir. Söz konusu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bu kanunun iş güvencesi ile ilgili hükümlerinin yorumunu içeren bir çok eser yayınlanmıştır. Bu yayınlarda uygulama sorunlarına fazla yer verilemediği ve gelişmelerin içtihatlar yoluyla sağlanacağından söz edildiği görülmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu′nun yürürlüğe girmesini izleyen son iki yıl içinde ovalanmış eserler ve içtihatlar göz önüne alınarak ve bundan sonra ortaya çıkabilecek olası sorunlar bakımından, iş hukukunu uygulayan başta hukukçular olmak üzere işletmelerdeki insan kaynakları ve personel yöneticileri ile işçi ve işveren sendikalarına yardımcı olmak düşüncesi ile "Uygulamada İş Güvencesi "isimli çalışmayı yayınlamayı uygun gördük. İş hukuku uygulamasında iş güvencesi sorunlarının mevcut ve olası çözüm yollarını kapsayan ve okuyuculann takdir ve eleştirilerine açık olan bu eser, çalışmalarını özellikle iş hukukuna hasretmiş biri akademisyen üç hukukçu tarafından hazırlanarak yayın hayatına konulmuştur. Türk İş Hukuku′nun gelişmesinin yayınlar yoluyla sağlanacağına inanan ve kitabımızın basımını titizlikle gerçekleştiren Legal Yayıncılık Şirketi yönetici ve çalışanlarına içten teşekkürü en önemli bir görev sayıyoruz. Mayıs 2005 Prof. Dr. Erol Akı - Av. H. Olcay Altıntaş - Av. İbrahim Bahçıvancılar UYGULAMADA İŞ GÜVENCESİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 KISALTMALAR 7 GİRİŞ 9 I- GENEL OLARAK İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 11 II- SÖZLEŞME SERBESTİSİ ESASININ İŞ HUKUKUNDAKİ YERİ 15 1- İşverenin İş Sözleşmesi Yapma ve Sona Erdirme Hakkı 16 2- İşçinin Feshe karşı korunma Gereksinimi 16 III- İŞ SÖZLEŞMESİNİN SÜRELİ FESHİ 17 1- Maddel7 ve Gerekçesi 17 2-Açıklamalar 18 3-İçtihatlar 20 IV- FESHİN GEÇERLİ SEBEBE DAYANDIRILMASI 27 1- Maddel8 ve Gerekçesi 27 2- Açıklamalar 30 3-İçtihatlar 33 V- SÖZLEŞMENİN FESHİNDE USUL 123 1- Maddel9 ve Gerekçesi 123 2-Açıklamalar 123 3-İçtihatlar 127 VI- FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ VE USULÜ 131 1- Madde 20 ve Gerekçesi 131 2- Açıklamalar 131 2.1- Feshin Geçersizliğinin Tespiti ve İşe İade Davası 132 2.2- Dava açma süresi 135 2.3- Yargılama Safhası 136 2.4-İspat Yükü 138 3-İçtihatlar 139 VII- GEÇERSİZ SEBEPLE YAPILAN FESHİN SONUÇLARI.... 149 1- Madde 21 ve Gerekçesi 149 2-Açıklamalar 150 2.1- İşe başlamak için işverene başvuru 152 2.2- Boşta geçen sürenin ücreti ve işe alınmama halinde tazminat... 153 2.3- İşçi sendika üyesi ve Temsilcisinin İş Güvencesi 155 2.4- Çeşitli olasılıklar 156 3-İçtihatlar 165 VIII- ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK VE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 183 1- Madde 22 ve Gerekçesi 183 2-Açıklamalar 184 3-İçtihatlar 188 IX- TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA 199 1- Madde 29 ve Gerekçesi 199 2- Açıklamalar 200 3-İçtihatlar 206 EKLER: 4773 Sayılı Kanun 223 4857 Sayılı İş Kanunu 229 1475 Sayılı İş Kanunun kıdem tazminatı ile ilgili 14 maddesi 275 KAYNAKÇA 279
© Copyright 2025
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı