Yedieminlik
Yedieminlik
K.Haluk ERUYGUR
Sayfa Sayısı
:
388
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
9789754644760





SUNUŞ Orjinal adı, "Medeni Usul ve İcra İflas Hukukunda Yedieminlik" olan ve Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, "Özel Hukuk" doktora programı çerçevesinde, ′"Doktora Tezi" olarak hazırlanmış bulunan bu çalışma, 28 Şubat 2007 tarihinde, Prof.Dr. Ejder YILMAZ (Danışman), Prof.Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI, Prof.Dr. Lale SİRMEN, Prof.Dr. Süha TANRIVER ve Doç.Dr. Haluk KONURALP′den oluşan jüri önünde savunulmuş ve "oybirliği" ile başarılı bulunarak, kabul edilmiştir. Jüri üyelerinin önerisi doğrultusunda, adının "Yedieminlik" olarak değiştirilmesi ve geçen zamana bağlı olarak yapılması gereği ortaya çıkan bazı küçük değişiklikler dışında, tez, akademik geleneklere uygun olarak, büyük ölçüde kabul edildiği şekli ile aynen basılmıştır. Bu çalışmanın gerçekleştirilmesi sürecinde, başından sonuna kadar her aşamasında bana her zaman destek olan ve yol gösteren: hem öğrencisi olmaktan hem de yanında çalışıyor bulunmaktan dolayı her zaman kendimi şanslı hissettiğim. Sayın Hoca′ın Prof.Dr. Ejder YILMAZ′a, bu vesile ile teşekkürlerimi sunmak, benim için yerine getirilmesi büyük mutluluk verici bir borçtur. Çalışmam sırasında, ceza hukuku konusunda, bana yol gösteren ve çalışmalarımı okuma zahmetine katlanan Sayın Prof.Dr. Zeki HAFIZOĞULLAREna; benden desteklerini esirgemeyen Sayın Prof.Dr. Lale SİRMENTe, Sayın Prof.Dr. Süha TANRIVER′e, ve Sayın Doç.Dr. Haluk KONURALP′e içten teşekkürlerimi sunarım. Bana her zaman destek olan ve cesaretlendiren, hiçbir zaman şikayet etmeyen annem Bingül ERUYGUR′a; ne zaman istesem, elindeki tüm işini bırakıp bana hemen yardıma hazır olan, kardeşim ve arkadaşım Dr. H. Ozan ERUYGUR′a teşekkür etmekten büyük mutluluk duyduğumu ifade etmek isterim. Bu çalışmanın basımını gerçekleştiren Yetkin Yayınevi′nin sahibi Sayın Y. Ziya Gülkök ve Muharrem Başer′e müteşekkirim. Ankara, 12 Mayıs 2008 Dr. K. Haluk ERUYGUR ÖNSÖZ Latince "sequester" kelimesinden pek çok yabancı dile (seqııester; sequestre; sequestro gibi) benzer şekilde, hukuk dilimize ise Arapçadan "yed-i emîn" veya "yed-i adi" olarak geçen, "yeddi emîn" yahut "yeddi adi" olarak da kullanılan ve son zamanlarda ise neredeyse tüm hukukî metinlerde "yediemin" veya "yediadil" şekline dönüşen bu ibare; "el, yardım, kuvvet, kudret, otorite" anlamlarına gelen "yed" ve "güvenilir, inanılır, adaletli" demek olan "emîn* (adi) kelimelerinden oluşur. Kavram olarak "yediemin (yediadl)", uyuşmazlık konusu şeyin, inceleme ve yargılama süresince muhafazası için kendisine bırakıldığı kişiye denir. Buna kısaca, "güvenilir kişi" demek de mümkündür. Yediemîn′in yaptığı iş, "yediemînlik" olarak adlandırılmakta ve uygulamada "yediemin depoları", adalet açısından çok önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Örneğin, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa (m.101/1) göre taşınır veya taşınmaz malın sahipliği konusunda uyuşmazlık varsa ihtiyatî tedbir olarak bu mal. "yediadP′e bırakılmakta; icra dairesi muhafazası için hacizli malı "yediemîıv′e veya özel mevzuat çerçevesinde Adalet Bakanlığınca oluşturulması sözkonusu olan depolara teslim etmekte (İcra ve İflâs Kanunu m.88,V); Orman Kanununun 84 üncü maddesine göre, kanuna aykırılık oluşturan fiillerden dolayı elkonulan orman ürünleri vazifeli orman memurları tarafından muhafaza edilmek üzere orman depolarına, orman deposu yoksa ve fiilin işlendiği yer belediye hudutlarında ise o yer belediyesine, köy hudutları içinde ise o köy muhtarına, yokluğunda vekiline, onun da yokluğunda ihtiyar heyeti üyelerinden birine yediemin senedi mukabilinde teslim olunmakta; Borçlar Kanunu, vedia ile ilgili 471 ncı maddesinde iki veya daha çok kişi haklarının korunması için, uyuşmazlık konusu şeyi yediadle tevdi ederlerse, yediadlin bunları, bütün ilgililerin onayı veya hakimin kararı olmadıkça hiçbirine geri veremeyeceğini öngörmekte; Türk Ceza Kanunu (m.289), yediemînlik görevinin kötüye kullanılmasını ayrı bir suç olarak düzenlemiş bulunmaktadır. Yukarıdaki örneklerden de görüldüğü üzere yediemînlik, kanunkoyııcu-nun, işin niteliği gereği değişik kanunlara serpiştirdiği çeşitli hükümlerle düzenlenmeye çalıştığı bir hukuk müessesesi konumundadır. Uyuşmazlık konusu şeyin, geçici hukukî himaye tedbiri olarak güvenilir yerde saklanması ve yargılamanın sonunda dava lehine sonuçlanan kişiye aynen teslim edilmesi, etkin hukukî himayenin gereklerinden biridir. Taraf- larla vekillerinin ve hâkimin yıllarca süren büyük uğraşıları sonucunda ortaya çıkan "adalet"in fiilen gerçekleşebilmesi, yedieminin muhafazası altındaki şeyin, hakkı olana aynen verilmesine bağlıdır. Ancak uygulamada zaman zaman görüldüğü üzere, yedieminin şu veya bu nedenle malı teslim etmemesi veya edememesi halinde, adalet uğruna yıllarca verilen uğraş boşa çıkabilmekte, maddî olanakları bulunmayan yediemine verilen ceza da hak kaybına uğrayanın zararını telafi edememekte ve geniş anlamda adalet mekanizmasının bir parçası niteliğindeki yedieminin olumsuz davranışının faturası, "adalef′e çıkarılmaktadır. Unutulmamalıdır ki, "adalet devletin temelrdir. Bu sebeple adalet hizmetinin hiçbir aksamaya uğramadan yerine getirilmesi ve kişilerin adalete olan güvenlerinin eksilmeden sürmesi, "devletin bekası" ile yakından ilgilidir. Bu nedenlerle, yediemînlik müessesesinin bütün boyutlarıyla bilimsel olarak incelenmesi gereken konulardan biri olduğuna inandığımdan, konuyu doktora tez danışmanlığını yaptığım Haluk Eruygura tez konusu olarak verdim. Bunun bir sebebi de, konunun ancak "geniş ufuklu bir hukukçu" tarafından yazılabileceği yönündeki düşüncem idi. Bilimsel çalışmalara yatkınlığı yanında, uzun avukatlık deneyimi de bulunan ve "kılı, kırktan fazlaya da yarma" beceri, sabır ve titizliğine sahip olduğunu yakından bildiğim Haluk Eruygur sayesinde bu düşüncem gerçekleşti. Haluk Eruygur, yıllarca süren gayretli çalışmaları sonucunda, doktora tezi ile ilgili aşamaları başarıyla bitirerek "hukuk doktoru" titrine de hak kazandı. Elinizdeki eser, yediemînlik konusunu Türk hukukundaki her yönüyle inceleyen ve değerlendiren bir eserdir. Eser bunun yanısıra, ülkemizde yeterince bilinmeyen İngiliz / Amerikan icra hukukları hakkında da ayrıntılı ve güncel bilgiler içermektedir. Sevgili Haluk Kardeşimi bu vesileyle tekrar kutluyor ve eserini tüm hukukçulara hararetle tavsiye ediyorum. Prof.Dr. Ejder YILMAZ (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) GİRİŞ Bilindiği üzere, yedieminlik, hukukumuzun hemen her alanında mevcut olan ve fakat son derece dağınık bir şekilde düzenlenmiş bir müessesedir. Bu konuda, şimdiye kadar yapılmış monografik bir çalışma da mevcut değildir. Yapılan çalışmalar ise, genellikle, başka bir konu hakkındaki bir çalışmanın içerisinde bir bölüm olarak gerçekleştirilmiştir. Oysa yedieminlik çok sık rastlanan ve gereksinim doğduğunda tarafları için oldukça önemli bir fonksiyon yerine getiren bir müessesedir. İncelememiz sırasında, hepsinin yedieminlik adı altında ifade edilmesine karşın, ileride ayrıntılı olarak belirtileceği üzere sözleşmeden doğan yedieminlik ile medeni usul ve icra iflas hukukunda düzenlenen yedieminliğin birbirlerinden çok farklı olduğunu müşahede ettik. Zira, medeni usul ve icra iflas hukukunda düzenlenen yedieminliklerde, sözleşmeden doğan yediemiriliklerden farklı olarak, taraf iradelerinin rol almadığı, kanunen belirlenen şartların mevcudiyeti halinde, yetkili kılınan makam, mercii veya kişi tarafından malların yediemine tevdi kararının verildiğini ve yediemin atamasının gerçekleştirildiğini: yedieminin de bu atamaya bağlı olarak bazı görevlerinin oluştuğunu ve bu görevlere bağlı olarak da, bazı yetki, hak ve sorumluluklarının ortaya çıktığını tespit ettik. Söz konusu görev, yetki, hak ve sorumlulukların da, daha çok kamusal nitelikli bulunduğu incelememiz sırasında anlaşılmıştır. Öte yandan, yine gördük ki, medeni usul ve icra iflas hukukundaki yedieminlik, tamamen de kamusal bir nitelik taşımamaktadır. Bir başka deyişle, incelememiz sırasında ayrıntılı olarak belirtileceği üzere, bu anlamda yediemini idare hukuku anlamında bir "kamu görevlisi" veya "memur"′ olarak kabul etmek imkanı yoktur. Yani medeni usul ve icra iflas hukukundaki yedieminlik, kamusal niteliği bulunan, kanunla verilen yetki ile ve kanunen yetkili kılınan merci tarafından atanan ve fakat kendine özgü yapısı bulunan bir müessesedir. Bu açıdan, medeni usul ve icra iflas hukukundaki yediemin-liği, sözleşme ile oluşturulan yedieminlikten ayırmak üzere, "kamu hukuku ilişkileri doğurun yedieminlik′" olarak adlandırdık. Sözleşme ile oluşturulan yedieminliğe ise, "ukdiyedieminlik"′ dedik. Öte yandan, incelememiz sırasında tespit ettiğimiz ve medeni usul ve icra iflas hukukunda düzenlenen yedieminliğin başta gelen özelliği olan, kanunen yetkili kılınan bir merci tarafından, bir malın muhafazası görevinin bir kişiye (yediemine) verilmesi hususunun, başka pek çok hukuk dallarında mevcut yedieminlikler için de geçerli olduğunu gördük. Böylece, diğer hukuk dallarında da mevcut bulunan ve medeni usul ve icra iflas hukukunda düzenlenen yedieminlik ile ortak özelliklere sahip olan; bir başka deyişle, aynı hukuki niteliğe sahip yedieminlikleri (kamu hukuku ilişkileri doğuran yedieminlikleri) de belirlemeye çalıştık. Bu itibarla, incelememizde temel olarak Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu′nda düzenlenen yedieminlikler esas alınmış olmakla beraber, tezde diğer kamu hukuku ilişkileri doğuran yedieminlikler de mümkün olduğunca belirlenmeye ve incelenmeye çalışılmıştır. İncelememizde, yukarıda belirtilen çerçevede, önce (Birinci Bölümde), medeni usul ve icra iflas hukukundaki (kamu hukuku ilişkileri doğuran) yedieminliğin hukuki niteliği incelenmiş, benzeri müesseseler ile mukayesesi yapılmış ve ayrıca, yedieminliğin tarihçesi ve yabancı hukuklarda (İngiliz ve ABD hukukunda) yedieminlik müessesesi incelenmiş; daha sonra, İkinci Bölümde tespit olunan bu yedieminlik (kamu hukuku ilişkileri doğuran yedieminlik) müessesesini doğuran ihtiyaç, bu ihtiyaca gören hukukumuzda mevcut kamu hukuku ilişkileri doğuran yedieminliklerin neler olduğu (esasen medeni usul ve icra iflas hukuku temel alınarak) tespit edilmeye çalışılmış ve bu yedieminliğin türleri ve yedieminlik müessesesinin taraflarının hak ve yükümlülükleri belirlenmiştir. Üçüncü Bölümde ise, yedieminlikte tarafların hukuki ve cezai sorumlulukları incelenmiş ve sonuç bölümünde ise, yapılan incelemenin genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER 11 BİBLİYOGRAFYA 21 KISALTMALAR CETVELİ 35 GİRİŞ 37 BİRİNCİ BÖLÜM YEDİEMİNLİĞİN HUKUKİ NİTELİĞİ, TARİHÇESİ VE İNGİLİZ VE ABD HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK §. 1) YEDİEMİN KAVRAMI 39 §. 2) YEDİEMİNLİĞİN HUKUKİ NİTELİĞİ 40 A) YEDİEMİNLİĞİN BİR ÖZEL HUKUK İLİŞKİSİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ GÖRÜŞLER 42 I) YEDİEMİNİN BK m. 100 ANLAMINDA YARDIMCI ŞAHIS OLDUĞU GÖRÜŞÜ VE ELEŞTİRİSİ 42 II) YEDİEMİN İLE TAYİN EDEN MAKAM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BİR SÖZLEŞME OLDUĞU GÖRÜŞÜ VE ELEŞTİRİSİ 44 III) ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARİNA SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ VE ELEŞTİRİSİ 49 IV) SONUÇ 53 B) YEDİEMİNİN MEMUR VEYA KAMU GÖREVLİSİ OLDUĞU YÖNÜNDEKİ GÖRÜŞLER VE ELEŞTİRİSİ 53 C) GÖRÜŞÜMÜZ 67 § 3) YEDİEMİNLİĞİN BENZERİ MÜESSESELER İLE KARŞILAŞTIRILMASI 70 A) YEDİEMİNLİĞİN VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 70 B) YEDİEMİNLİĞİN KAYYIMLIK İLE KARŞILAŞTIRILMASI 71 İçindekiler C) YEDİEMİNLİĞİN TTK m. 32433E VE İİK m. 179, 179/a, 179/b"DE DÜZENLENEN YEDİEMİNLİK İLE KARŞILAŞTIRILMASI 74 D) YEDİEMİNLİĞİN KONKORDATO KOMİSERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 77 E) YEDİEMİNLİĞİN İFLAS İDARESİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 79 F) YEDİEMİNLİĞİN İİK m. 263′E GÖRE TEMİNAT KARŞILIĞI İHTİYATEN HACZOLUNAN MALLARIN BIRAKILDIĞI BORÇLU VE ÜÇÜNCÜ ŞAHISIN HUKUKİ DURUMU İLE KARŞILAŞTIRILMASI 81 G) YEDİEMİNLİĞİN İİK m. 88′DEKİ ADALET BAKANLIĞININ DEPO VE GARAJLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI 83 H) YEDİEMİNLİĞİN İİK m. 270/l′E GÖRE MALLARININ DEFTERİ TUTULARAK KENDİSİNE BIRAKILAN KİRACI İLE KARŞILAŞTIRILMASI 87 § 4) YEDİEMİNLİK MÜESSESESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 88 A) ESKİ HUKUKUMUZDA YEDİEMİNLİK 88 B) ROMA HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 90 § 5) İNGİLİZ VE AMERİKAN HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 102 A) İNGİLİZ HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 102 I) İNGİLTERE VE GALLER HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 102 1) İNGİLTERE VE GALLER HUKUKUNDA HÜKÜMLERİN İCRASINA YARDIM EDEN GEÇİCİ HUKUKİ HİMAYE TEDBİRLERİ (INTERİM REMEDİES) 103 a) Belirli Bir Mal Veya Malların Ya Da Malvarlığının Dondurulması Emirleri (freezing injunctions or orders) 103 b) Araştırma Emirleri (search orders) 106 2) İNGİLTERE VE GALLER HUKUKUNDA MAHKEME EMİRLERİNİN VE HÜKÜMLERİNİN NİHAİ İCRASI 107 a) Receiver Atanması 109 b) Sequestration İcra Emri 109 c) Taşınır Veya Taşınmaz Malların İadesi İcra Emirleri 110 d) Para Borçlarının İcrası Emri 111 aa) Malların Derhal Kaldırılması (immediate removal) 113 bb) Yakın Zilyedlik (close possessıon) 113 cc) Borçlu Tarafından Kabul Edilmiş Zilyedlik (possession by known intent) 113 dd) Yürüyen Zilyedlik Sözleşmesi (vvalking possession agreement) 114 ee) Malların Muhafazası Sebebiyle Hukuki Sorumluluk 117 ff) Malların Muhafazası Nedeniyle Cezai Sorumluluk 118 gg) İngiltere ve Galler Hukukunda Reform Çalışmaları ve Yedieminlik 119 İçindekiler 13 3) İNGİLTERE VE GALLER ACZ (INSOLVENCY) HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 122 a) İhtiyari Anlaşma Usulleri (voluntary arrangements) 122 aa) Gerçek Kişilere İlişkin İhtiyari Anlaşma Usulü (individual voluntary arrangements) 122 bb) Şirketlere İlişkin İhtiyari Anlaşma Usulü (company voluntary arrangements) 123 b) İdareci Kayyımlık Usulü (administrative receivership) 123 c) Kayyımlık Usulü (administration) 124 d) İflas 125 aa) Gerçek Kişilerin İflası (Bankruptcy) 125 bb) Şirketlerin İflası (Winding-Up) 125 B) AMERİKAN HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 126 I) GİRİŞ 126 II) ABD HUKUKUNDA GEÇİCİ HUKUKİ HİMAYE TEDBİRLERİ VE MAHKEME HÜKÜMLERİNİN İCRASINDA YEDİEMİNLİK 128 1) GEÇİCİ HUKUKİ HİMAYE TEDBİRLERİ (PROVISIONAL REMEDIES) 128 a) İhtiyati Haciz (attachment) 128 b) Geçici İdare Memuru (Temporary Receıver) 129 2) MAHKEME HÜKÜMLERİNİN İCRASI (ENFORCEMENTOFJUDGMENTS) 131 III) ABD İFLAS HUKUKUNDA YEDİEMİNLİK 132 1) İFLAS MEMURU (TRUSTEE) 134 2) DENETÇİ (EXAMINER) 136 3) KENDİLERİNDEN HİZMET ALINAN PROFESYONELLER (PROFESSIONAL PERSONS) 136 4) ABD İFLAS DAİRESİ (UNITED STATES TRUSTEE) 136 İKİNCİ BOLUM YEDİEMİNLİK İHTİYACI, TÜRLERİ VE YEDİEMİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ § 6) YEDİEMİNLİK İHTİYACI VE HUKUKUMUZDAKİ DÜZENLEMESİ 139 A) İCRA İFLAS HUKUKU′NDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 142 I) İCRA HUKUKUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 142 1) İLAMSIZ İCRADA YEDİEMİNLİK 142 14 İçindekiler a) Genel Haciz Yolu Ve Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolunda Yedieminlik 142 aa) Para Alacakları İçin Genel Haciz Yolunda Yedieminlik 143 aaa) Taşınırların Haczinde Yedieminlik 143 bbb) Taşınmazların Haczinde Yedieminlik 147 bb) Teminat Alacakları İçin Genel Haciz Yolunda Yedieminlik 150 aaa) Konusu Para Olan Teminat Alacakları İçin İlamsız İcra Takibinde Yedieminlik 151 bbb) Konusu Paradan Başka Şey Olan Teminat Alacakları İçin İlamsız İcra Takibinde Yedieminlik 151 b) Kiralanan Taşınmazların İlamsız İcra Yolu ile Tahliyesinde Yedieminlik 152 2) İLAMLI İCRADA YEDİEMİNLİK 153 a) Para ve Teminat Verilmesi Hakkındaki İlamların İcrasında Yedieminlik 153 b) Para ve Teminattan Başka Borçlar Hakkındaki İlamların İcrasında Yedieminlik 153 aa) Taşınır Mal Tesliminde Yedieminlik 153 bb) Taşınmazların Tahliye Ve Tesliminde Yedieminlik 154 cc) Bir Şeyin Yapılmasına Veya Yapılmamasına İlişkin İlamların İcrasında Yedieminlik 155 dd) İrtifak Hakkına İlişkin İlamların ve Çocuk Teslimine ve Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasına İlişkin İlamların İcrasında Yedieminlik 156 3) REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLU İLE TAKİPTE YEDİEMİNLİK 157 4) İHTİYATİ HACİZ VE GEÇİCİ HACİZDE YEDİEMİNLİK 158 5) İHALEYİ MÜTEAKİP İHALE KESİNLEŞİNCEYE KADAR GEÇEN DÖNEM İÇİN YEDİEMİNLİK 160 II) İFLAS VE KONKORDATO HUKUKUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 161 1) İFLAS HUKUKUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 161 2) KONKORDATO HUKUKUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 162 B) MEDENİ USUL HUKUKU′NDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 165 C) İİK VE HUMK DIŞINDA HUKUKUMUZDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DİĞER BAZİ DÜZENLEMELER 171 İçindekiler 15 I) AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDA KANUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 171 II) CEZA YARGILAMASI HUKUKUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 178 III) ORMAN KANUNUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 183 IV) 3091 SAYILI TAŞINMAZ MAL ZİLYEDLİĞİNE YAPILAN TECAVÜZLERİN ÖNLENMESİ HAKKINDA KANUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 186 V) 1581 SAYILI TARIM VE KREDİ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ KANUNUNDA YER ALAN YEDİEMİNLİĞE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 188 § 7) YEDİEMİNLİĞİN TÜRLERİ 188 A) YEDİEMİNLİĞİN YEDİEMİNİ ATAYAN VEYA YEDİEMİNLİK GÖREVİNİ VEREN MAKAMA VEYA KİŞİYE GÖRE AYIRIMI 189 I) YARGISAL BİR KARAR İLE MEYDANA GETİRİLEN YEDİEMİNLİK (ADLİ YEDİEMİNLİK) 189 II) İDARİ BİR KARAR İLE MEYDANA GETİRİLEN YEDİEMİNLİK 189 B) YEDİEMİNLİĞİN YEDİEMİNİN GÖREVİ KABUL ZORUNLULUĞU OLUP OLMAMASINA GÖRE AYIRIMI 190 I) İHTİYARİ YEDİEMİNLİK 190 II) ZORUNLU YEDİEMİNLİK 190 §8) YEDİEMİNİN ATANMASI 191 A) YEDİEMİNDE ARANAN NİTELİKLER 191 I) YEDİEMİNİN GERÇEK KİŞİ OLMASI 191 II) YEDİEMİNİN FİİL EHLİYETİNE SAHİP BULUNMASI 193 III) YEDİEMİNİN KENDİSİNE TESLİM EDİLEN MAL HAKKİNDA BİLGİ SAHİBİ OLMASI 194 IV) YEDİEMİNİN GÜVENİLİR BİR KİŞİ OLMASI 194 V) BORÇLUNUN YEDİEMİN OLARAK ATANABİLMESİ İÇİN KANUNEN İZNİ GEREKEN KİŞİLERİN İZNİNİN OLMASI 195 VI) ATANACAK YEDİEMİNİN, YEDİEMİN TAYİN AMACI İLE ÇELİŞİR BİR KİŞİ OLMAMASI 195 VII) YEDİEMİNİN, YEDİEMİN SEÇİLEMEYECEK KİŞİLERDEN OLMAMASI 196 B) YEDİEMİNİN ATANMA BİÇİMİ 196 1) TALEP ÜZERİNE ATAMA 196 II) RE′SEN ATAMA 198 C) ATAMAYA YETKİLİ MAKAM VE ATAMA KARARININ VERİLMESİ 199 16 İçindekiler D) ATAMA KARARINA İTİRAZ 203 E) YEDİEMİNLİK GÖREVİNİN KABULÜ 205 F) YEDİEMİNLİK GÖREVİNİN TEVDİİ (ATAMA KARARİNİN İCRASI) 205 G) MALİN YEDİEMİNE RESMEN VE FİİLEN TESLİMİ 206 §9) YEDİEMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE HAKLARI 207 A) YEDİEMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 207 1) MALİ MUHAFAZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 207 II) MALİ ÖZENLE MUHAFAZA VE GEREKTİĞİNDE ÖZENLE YÖNETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 208 III) MALI İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜ 213 IV) MALİ DİŞARİDAN GELEN SALDIRILARA KARŞI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 216 V) YEDİEMİNİN KENDİSİNİ ATAYAN MAKAMIN TALİMATLARINA UYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 217 B) YEDİEMİNİN HAKLARI 217 I) ÜCRET VE MASRAFLARINI TALEP ETME HAKKİ 217 11) TEVDİ EDİLEN MALIN SATILMASINI TALEP ETME HAKKİ 225 III) YEDİEMİNİN GÖREVİNE SON VERİLMESİNİ İSTEME VE İSTİFA HAKKI 228 IV) YEDİEMİNİN KENDİSİNE TEVDİ EDİLEN MALLARI MASRAFLAR VE/VEYA ÜCRETİ ÖDENMEDEN İADEDEN KAÇINMA HAKKI 229 § 10) YEDİEMİNLİK GÖREVİNİN SONA ERMESİ 236 UÇUNCÜ BOLUM YEDİEMİNİN SORUMLULUĞU § 11 YEDİEMİNLİKTE HUKUKİ SORUMLULUK 241 A) ALACAKLININ VE İHTİYATİ TEDBİR TALEP EDENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 241 B) YEDİEMİN ATANMASI KARARI VEREN HAKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 241 I) KAPSAM 241 II) HAKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİ 242 III) HAKİMİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 245 1) HUKUKA AYKIRI FİİL VE KUSUR 245 2) ZARAR : 247 3) İLLİYET BAĞI 249 İçindekiler 17 IV) GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME, ZAMANAŞIMI VE KANUN YOLLARI 250 V) 5271 SAYİLİ CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUNDA HAKİMLERİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN YER ALAN DÜZENLEMELER 251 C) İCRA VE İFLAS MÜDÜRÜNÜN HUKUKİ SORUMLULUĞU 253 I) SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 253 II) SORUMLULUĞUN KAPSAMI 254 III) SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 259 1) HUKUKA AYKIRI FİİL 259 2) KUSUR 260 3) ZARAR 261 4) İLLİYET BAĞI 262 IV) İİK m. 5"E GÖRE AÇILACAK TAZMİNAT DAVASINDA TARAFLAR 262 V) YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 262 VI) ZAMANAŞIMI 263 VII) DEVLETİN SORUMLU MEMURA RÜCU ETMESİ 263 D) CUMHURİYET SAVCISININ, İNFAZ MEMURUNUN VE YEDİEMİN ATAMA KARARI VEREN DİĞER YETKİLİLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 264 I) YEDİEMİN ATAMA KARARI VEREN CUMHURİYET SAVCISININ HUKUKİ SORUMLULUĞU 264 II) İNFAZ MEMURUNUN VE YEDİEMİN ATAMA KARARİ VEREN DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 268 E) YEDİEMİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 269 I) İİK UYARINCA TAYİN EDİLEN YEDİEMİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 269 1) SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 272 2) SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 276 a) İİK Uyarınca Usulüne Göre Atanmış Bir Yedieminin Varlığı 277 b) Muhafazası İçin Teslim Edilen Malların İİK Uyarınca Haczedilmiş Olması 279 c) Bir Yediemin Tutanağı Düzenlenmiş ve Anılan Tutanakta Malların Değerinin Gösterilmiş Olması 280 d) Malların Tesliminin İcra Dairesi Tarafından İstenmesine Karşın Evvelki Vaziyeti İle İcra Dairesine İade Edilmemiş Olması 282 e) Haksız Fiile Ait Unsurların Gerçekleşmiş Olması ve Yedieminin Kendisine Teslim Edilen Malları Evvelki 18 İçindekiler Vaziyeti ile İade Edememesinin Kendisine Atfolunamayacak Bir Sebepten Dolayı Gerçekleştiğini İspat Edememesi 283 aa) Hukuka Aykırı Fiil 283 bb) Kusur 287 cc) Zarar 292 dd) İlliyet Bağı 293 3) İCRA DAİRESİNCE ZARARIN RE′SEN TAZMİN ETTİRİLMESİ 294 4) İCRA DAİRESİNİN YAPACAĞI İŞLEME KARŞI BAŞVURULACAK HUKUKİ YOL (ŞİKAYET) 295 a) İcra Dairesinin İşlemine Karşı Başvurulacak Hukuki Yolun (Şikayetin) Hukuki Niteliği 295 b) Şikayet Eden 297 c) Şikayet Usulü ve Süresi 298 d) Yetkili ve Görevli Mahkeme 301 e) Kanun Yollları 303 f) Zamanaşımı 306 II) İİK m. 358 UYGULAMASI DIŞINDA KALAN YEDİEMİNİN VE ÖZELLİKLE HUMK UYARİNCA TAYİN EDİLEN YEDİEMİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 307 1) İİK m. 358 UYGULAMASI DİŞİNDA KALAN YEDİEMİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI VE NİTELİĞİ 307 2) HAKSIZ FİİL HÜKÜMLERİNE GÖRE YEDİEMİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 310 a) Haksız Fiilin Unsurları 310 aa) Hukuka Aykırı Fiil 310 bb) Kusur 311 cc) Zarar 312 dd) İlliyet Bağı 313 b) Haksız Fiilde Zamanaşımı 315 c) Haksız Fiilde Yetkili VeGörevli Mahkeme 318 d) Haksız Fiil Davasında Taraflar 319 3) İSTİHKAK DAVASI 320 § 12) YEDİEMİNİN RÜCU HAKKI 322 A) YEDİEMİNİN ÖDEME YAPMAK ZORUNDA KALDIĞI KİŞİYE KARŞI RÜCU HAKKI 322 B) YEDİEMİNİN ASIL BORÇLUYA KARŞI RÜCU HAKKI 323 § 13) YEDİEMİNLİKTE CEZAİ SORUMLULUK 325 A) BORÇLUNUN, ALACAKLININ VE İHTİYATİ TEDBİR TALEP EDENİN CEZAİ SORUMLULUĞU 325 İçindekiler 19 B) HAKİMİN, İCRA VE İFLAS MÜDÜRÜNÜN VEYA YEDİEMİN ATAMAYA YETKİLİ DİĞER BİR KAMU GÖREVLİSİNİN CEZAİ SORUMLULUĞU 326 C) YEDİEMİNİN CEZAİ SORUMLULUĞU 326 I) HUMK DİŞİNDA BİR KANUN UYARINCA TAYİN EDİLEN YEDİEMİNLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU 326 1) 30.06.2003 TARİHİNE KADAR OLAN DÖNEM (765 SAYILI TCK m. 276 VE 277′YE GÖRE YEDİEMİNLİK GÖREVİNİ SUİSTİMAL SUÇU) 327 a) Suçta Korunan Hukuki Yarar 327 b) Suçun Faili 328 c) Suçun Maddi Unsuru 328 d) Manevi Unsur 329 e) Suça Tesir Eden Sebepler 329 0 Yargılama Usulü 330 2) 30.06.2003-31.05.2005 TARİHLERİ ARASINDAKİ DÖNEM (İİK m. 336/a"YA GÖRE YEDİEMİNLİK GÖREVİNİ SUİSTİMAL SUÇU) 331 a) Suçun Faili 331 b) Suçun Maddi Unsuru ve Suçta Korunan Hukuki Yarar 33 1 c) Manevi Unsur 334 d) Görevli Ve Yetkili Mahkeme 334 e) Şikayet - Şahsi Dava 334 f) İcra Hakiminin Ceza Kararnamesi 335 3) 1 HAZİRAN 2005 TARİHİNDEN SONRAKİ DÖNEM (5237 SAYILI TCK m. 289"DA DÜZENLENEN YEDİEMİNLİK GÖREVİNİ SUİİSTİMAL SUÇU) 336 a) 5237 Sayılı TCK m. 289"un Tatbik Esasları 336 aa) Suçta Korunan Hukuki Yarar 337 bb) Suçun Faili 337 cc) Suçun Maddi Unsuru 339 dd) Suçun Manevi Unsuru 345 aaa)Kast 346 bbb) Taksir 346 ee) Suça Etki Eden Sebepler 349 ff) Zamanaşımı 350 aaa) Dava Zamanaşımı 350 bbb) Ceza Zamanaşımı 352 ccc) Dava ve Ceza Zamanaşımı Sürelerinin Hesabı ve Uygulaması 352 gg) Yargılama Usulü 352 b) Uygulanacak Kanun Maddesinin Tespiti 354 20 İçindekiler aa) Uygulanacak Kanun Maddesinin Tespitine İlişkin İlkeler 354 bb) 1 Haziran 2005 Tarihinden Önce İşlenmiş, Kararı Verilmiş, Henüz Kesinleşmemiş veya Kesin Hükümle Sonuçlanmış ve Fakat Henüz İnfazı Sona Ermemiş Yedieminlik Görevini Suiistimal Suçlarında Uygulanacak Kanun Maddesinin Tespiti 357 II) HUMK UYARİNCA TAYİN EDİLEN YEDİEMİNİN CEZAİ SORUMLULUĞU 360 1) UYGULANACAK KANUN MADDESİNİN TESPİTİ 360 2) HUMK m. 113/A′NIN UYGULAMA ESASLARI 367 a) Suçla Korunan Hukuki Yarar 367 b) Suçun Faili 367 c) Suça Konu Olan Mal 367 d) Suçun Manevi Unsuru 367 e) Suçun Maddi Konusu 368 aa) Geçerli Bir İhtiyati Tedbir Kararının Bulunması ve Bu Kararın Devam Ediyor Olması 369 bb) Failin İhtiyati Tedbir Kararının Varlığından Haberdar Olması 371 f) Suç Tarihi Ve Zamanaşımı 375 g) Görevli Mahkeme 376 D) MALI YEDİEMİNİN ELİNDEN ALANLARIN VEYA TAHRİP YA DA TELEF EDENLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU 377 SONUÇ 379 KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 385