Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Sorumluluğu
Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Sorumluluğu
Fatma TAÅž
Sayfa Sayısı
:
122
Kitap Ölçüleri
:
13x19 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9789756135822





GİRİŞ
Muhasebe ve müşavirlik mesleğinin yasal bir çerçeve içine alınması ve belirli esaslara bağlanması yolunda yapılan uzun soluklu mücadele 3568 sayılı yasanın çıkması ile sonuçlanmıştır. Yasa çıkmasına karşın, gerek bu yasanın gerekse ilgili diğer yasaların uygulanması açısından bazı sorunlar ortaya çıkmıştır.
Anılan yasayla, meslek üç unvan altında düzenlenmiş, bunlara ilişkin kurallar ortaya konulmuş ve örgütlenmelerin gerçekleştirilmesi sayesinde özellikle meslek odaları anlamında ortaya çıkan oluşumlar meslek mensuplarının saygınlıklarının artmasına neden olmuştur.
Diğer taraftan, vergi yasaları da meslek yasasına göre yetki almış meslek mensupları ile uyum içinde çalışılması koşullarını yaratmak amacıyla, meslek mensuplarına bazı yetkiler tanımış, belirli sorumluluklar yüklemiştir.
Muhasebe ve mali müşavirlik mesleğinin zirvesi olarak niteleyebileceğimiz Yeminli Mali Müşavirlerin de yapmış oldukları işlemler itibariyle sorumlu tutulması esası benimsenmiştir. Yasayla tanınmış bir yetkinin (bir bakıma imtiyazın) sorumluluk olmaksızın kullanılması mümkün olmadığına göre, böylesi bir sorumluluk yüklenmesi doğal bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır. Buradaki sorun, sorumluluğun hangi şekilde ve kapsamda algılanması gerektiği noktasında düğümlenmektedir.
Başlangıçta reform niteliği taşıyan bu düzenlemeler, yasanın özellikle sorumluluk konusunda boşluk içermesi ve Maliye Ba-
kanlığının kendisine tanınan yetkileri sürekli aşma çabası içinde kullanmakta olması nedeniyle oldukça karmaşık bir hal almıştır. Meslek mensupları ile idare arasında ortaya çıkan ve sorumluluk noktasında düğümlenen bu uyuşmazlıklar yargıya taşınmış ve konuya ilişkin bir içtihatlar dizisi oluşmuştur. Yargı kararlarının da zaman zaman çelişkiler içermesi, konuyu içinden çıkılması daha güç bir duruma getirmiştir.
Özellikle yeminli mali müşavirlerin sorumlulukları noktasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar diğer taraftan da yeminli mali müşavirlik mesleğinin kapsamı ve niteliği anlamında da sıkıntılı bir tablo ortaya çıkmasına neden olmuştur. \\\"Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olma alışkanlığı\\\" bulunan kimi medya mensuplarının da katkısıyla, yeminli mali müşavirlere yönelik bazı haksız yayınlar yapılmış, bu mesleği icra edenler hakkında haksız ithamlar sonucunda yanlış izlenimlerin oluşmasına sebep olunmuştur. Mesleği icra edenler bütün bu olumsuzluklar karşısında sıkıntılı bir süreç içine girmişlerdir.
Bu çalışmanın amacı, 3568 sayılı yasanın 12. maddesi ve Vergi Usul Kanunu Mükerrer 227. madde ile oluşturulan ve idarenin bazı düzenleyici işlemleri ve yargı kararları ile çeşitlenen yapıyı ulusal ve uluslararası hukuk kaynaklarını da dikkate alarak ortaya koyup tartışmaktır.
Çalışmanın ortaya çıkmasında katkısı olan eÅŸim Metin\\\′e, anlayış ve destekleri için çocuklarımız Gizem ile Seçkin\\\′e ve sayın Ekrem Sansu\\\′nun ÅŸahsında çalışmanın basımını saÄŸlayan Yaklaşım Ailesi\\\′ne teÅŸekkür ederim.
İÇİNDEKİLER
I- TASDİK İŞLEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI 7
A- TASDİK İŞLEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 7
B- TASDİK İŞLEMİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 10
1- Tasdik Edilmiş Belgeye Bağlanan Sonuçlar 11
2- Tasdik İşlemine Bağlanan Sonuçlar 11
II- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUKLARI 12
A- SORUMLULUĞU DÜZENLEYEN KAYNAKLAR 13
B- SORUMLULUÄžUN KAPSAMI VE SINIRI 18
C- MÜTESELSİL SORUMLULUK 19
1- Müteselsil Sorumluluk Kavramı 19
2- Vergi Hukukunda Müteselsil Sorumluluk 22
3- Borçlar Hukukunda Müteselsil Sorumluluk.... 30
D- SORUMLULUĞUN VERGİ HUKUKU AÇISINDAN ANALİZİ 33
E- ANAYASA HUKUKU AÇISINDAN GÖRÜNÜM 39
III- ULUSLARARASI HUKUK VE YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI
IŞIĞINDA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK MESLEĞİ 42
A- AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ AÇISINDAN YMM
SORUMLULUÄžU 42
1- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Vergileme 43
2- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 45
B- BAZI ÜLKELERDE MESLEK MENSUPLARİ SORUMLULUĞU 47
1- Almanya 47
a- İşletme Sahiplerine Karşı Sorumluluk 47
b- Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk. , 48
c- Cezai Sorumluluk 48
2- Amerika BirleÅŸik Devletleri 48
a- İşletme Sahiplerine Karşı Sorumluluk 48
b- Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk 49
c- Cezai Sorumluluk 49
C- AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA SORUMLULUK 49
IV- 84 NOLU KDV TEBLİĞİ AÇISINDAN SORUMLULUK 52
A- TEBLİĞİN MÜTESELSİL SORUMLULUK AÇISINDAN
GETİRDİKLERİ 52
B- TEBLİĞ-YMM SORUMLULUĞU İLİŞKİSİ 57
1- YMM Tasdik Raporunun İçeriği Açısından 57
2- YMM Sorumluluğu Açısından 59
C- YARGI KARARLARIYLA BOÅžLUK DOLDURMA 61
V- UYGULAMADA ÖZELLİK GÖSTEREN BAZI DURUMLAR 66
A- UZLAÅžMA 66
B- YMM ÖLÜMÜ DURUMUNDA MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU 69
C- İSPAT YÜKÜ AÇISINDAN 69
VI- SONUÇLANDIRICI DÜŞÜNCELER 71
EKLER 74
KAYNAKÇA 119
Muhasebe ve müşavirlik mesleğinin yasal bir çerçeve içine alınması ve belirli esaslara bağlanması yolunda yapılan uzun soluklu mücadele 3568 sayılı yasanın çıkması ile sonuçlanmıştır. Yasa çıkmasına karşın, gerek bu yasanın gerekse ilgili diğer yasaların uygulanması açısından bazı sorunlar ortaya çıkmıştır.
Anılan yasayla, meslek üç unvan altında düzenlenmiş, bunlara ilişkin kurallar ortaya konulmuş ve örgütlenmelerin gerçekleştirilmesi sayesinde özellikle meslek odaları anlamında ortaya çıkan oluşumlar meslek mensuplarının saygınlıklarının artmasına neden olmuştur.
Diğer taraftan, vergi yasaları da meslek yasasına göre yetki almış meslek mensupları ile uyum içinde çalışılması koşullarını yaratmak amacıyla, meslek mensuplarına bazı yetkiler tanımış, belirli sorumluluklar yüklemiştir.
Muhasebe ve mali müşavirlik mesleğinin zirvesi olarak niteleyebileceğimiz Yeminli Mali Müşavirlerin de yapmış oldukları işlemler itibariyle sorumlu tutulması esası benimsenmiştir. Yasayla tanınmış bir yetkinin (bir bakıma imtiyazın) sorumluluk olmaksızın kullanılması mümkün olmadığına göre, böylesi bir sorumluluk yüklenmesi doğal bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır. Buradaki sorun, sorumluluğun hangi şekilde ve kapsamda algılanması gerektiği noktasında düğümlenmektedir.
Başlangıçta reform niteliği taşıyan bu düzenlemeler, yasanın özellikle sorumluluk konusunda boşluk içermesi ve Maliye Ba-
kanlığının kendisine tanınan yetkileri sürekli aşma çabası içinde kullanmakta olması nedeniyle oldukça karmaşık bir hal almıştır. Meslek mensupları ile idare arasında ortaya çıkan ve sorumluluk noktasında düğümlenen bu uyuşmazlıklar yargıya taşınmış ve konuya ilişkin bir içtihatlar dizisi oluşmuştur. Yargı kararlarının da zaman zaman çelişkiler içermesi, konuyu içinden çıkılması daha güç bir duruma getirmiştir.
Özellikle yeminli mali müşavirlerin sorumlulukları noktasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar diğer taraftan da yeminli mali müşavirlik mesleğinin kapsamı ve niteliği anlamında da sıkıntılı bir tablo ortaya çıkmasına neden olmuştur. \\\"Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olma alışkanlığı\\\" bulunan kimi medya mensuplarının da katkısıyla, yeminli mali müşavirlere yönelik bazı haksız yayınlar yapılmış, bu mesleği icra edenler hakkında haksız ithamlar sonucunda yanlış izlenimlerin oluşmasına sebep olunmuştur. Mesleği icra edenler bütün bu olumsuzluklar karşısında sıkıntılı bir süreç içine girmişlerdir.
Bu çalışmanın amacı, 3568 sayılı yasanın 12. maddesi ve Vergi Usul Kanunu Mükerrer 227. madde ile oluşturulan ve idarenin bazı düzenleyici işlemleri ve yargı kararları ile çeşitlenen yapıyı ulusal ve uluslararası hukuk kaynaklarını da dikkate alarak ortaya koyup tartışmaktır.
Çalışmanın ortaya çıkmasında katkısı olan eÅŸim Metin\\\′e, anlayış ve destekleri için çocuklarımız Gizem ile Seçkin\\\′e ve sayın Ekrem Sansu\\\′nun ÅŸahsında çalışmanın basımını saÄŸlayan Yaklaşım Ailesi\\\′ne teÅŸekkür ederim.
İÇİNDEKİLER
I- TASDİK İŞLEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI 7
A- TASDİK İŞLEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 7
B- TASDİK İŞLEMİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 10
1- Tasdik Edilmiş Belgeye Bağlanan Sonuçlar 11
2- Tasdik İşlemine Bağlanan Sonuçlar 11
II- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUKLARI 12
A- SORUMLULUĞU DÜZENLEYEN KAYNAKLAR 13
B- SORUMLULUÄžUN KAPSAMI VE SINIRI 18
C- MÜTESELSİL SORUMLULUK 19
1- Müteselsil Sorumluluk Kavramı 19
2- Vergi Hukukunda Müteselsil Sorumluluk 22
3- Borçlar Hukukunda Müteselsil Sorumluluk.... 30
D- SORUMLULUĞUN VERGİ HUKUKU AÇISINDAN ANALİZİ 33
E- ANAYASA HUKUKU AÇISINDAN GÖRÜNÜM 39
III- ULUSLARARASI HUKUK VE YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI
IŞIĞINDA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK MESLEĞİ 42
A- AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ AÇISINDAN YMM
SORUMLULUÄžU 42
1- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Vergileme 43
2- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 45
B- BAZI ÜLKELERDE MESLEK MENSUPLARİ SORUMLULUĞU 47
1- Almanya 47
a- İşletme Sahiplerine Karşı Sorumluluk 47
b- Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk. , 48
c- Cezai Sorumluluk 48
2- Amerika BirleÅŸik Devletleri 48
a- İşletme Sahiplerine Karşı Sorumluluk 48
b- Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk 49
c- Cezai Sorumluluk 49
C- AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA SORUMLULUK 49
IV- 84 NOLU KDV TEBLİĞİ AÇISINDAN SORUMLULUK 52
A- TEBLİĞİN MÜTESELSİL SORUMLULUK AÇISINDAN
GETİRDİKLERİ 52
B- TEBLİĞ-YMM SORUMLULUĞU İLİŞKİSİ 57
1- YMM Tasdik Raporunun İçeriği Açısından 57
2- YMM Sorumluluğu Açısından 59
C- YARGI KARARLARIYLA BOÅžLUK DOLDURMA 61
V- UYGULAMADA ÖZELLİK GÖSTEREN BAZI DURUMLAR 66
A- UZLAÅžMA 66
B- YMM ÖLÜMÜ DURUMUNDA MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU 69
C- İSPAT YÜKÜ AÇISINDAN 69
VI- SONUÇLANDIRICI DÜŞÜNCELER 71
EKLER 74
KAYNAKÇA 119